चिसो मौसम छ । यस समयमा जाडोका कारण अधिकांश मानिसहरूमा नाकमा विभिन्न समस्या उत्पन्न हुन्छन् । ती समस्यामध्ये एक हो- साइनसाइटिस । साइनसाइटिसलाई साइनस भनेर पनि बुझिन्छ । यो नाकमा श्वासप्रश्वास मार्गको सङ्क्रमण (भाइरल, ब्याक्टेरिया वा फंगल), सिस्टिक फाइब्रोसिस वा धुलोका कणहरूको कारण एलर्जी र सुजनजस्ता धेरै कारणहरूले हुन सक्छ ।
साइनसाइटिसका बिरामीमा मुख्यतया: नाक सुन्निने, नाकबाट बाक्लो पानी बग्ने, सास फेर्न गाह्रो हुने, आँखा वरिपरि सुन्निने, घाँटीमा असहज हुने, नाक वा टाउको दुख्ने र सुन्निने जस्ता लक्षण देखिन्छन् । यसबाहेक साइनसको समस्या बढ्दै जाँदा बिरामीलाई टाउको दुख्ने, स्वाद र गन्ध नमिल्ने, घाँटी दुख्ने, श्वास गन्हाउने, बङ्गारा र दाँत दुख्ने, थकाइ लाग्ने आदि हुन्छ ।
साइनस समस्या कम गर्न यस्ता केही योगासनहरु छन् । जसको दैनिक अभ्यासले तपाईं साइनसका लक्षणहरूलाई कम गर्न सक्नुहुन्छ । साइनसको समस्या कम गर्ने योगासनको चर्चा तल गरिएको छ ।
अधोमुख शवानासन
साइनसाइटिसको समस्या कम गर्न अधोमुख स्वानसन योगाभ्यास उपयोगी हुन्छ । यसले रक्तसञ्चार सुधार गर्नका साथै नाक बन्द हुने समस्या समाधान गरी समग्र शरीरको तनाव कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ । यो योग नियमित अभ्यास गर्नाले घाँटी दुख्ने र मेरुदण्डको दुखाइबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ । यसले नाक बन्द हुने समस्या पनि कम गर्छ ।
विधि
अधोमुख शवानासन योग गर्न सबैभन्दा पहिले योग म्याटमा आफ्नो पेटको आडमा सुत्नुहोस् । यसपछि, सास लिने क्रममा, आफ्नो खुट्टा र हातको मद्दतले शरीरलाई उठाउनुहोस् र टेबल जस्तो आकार बनाउनुहोस् । अब श्वास छोड्दै, विस्तारै कम्मरमाथि उठाउनुहोस् । आफ्नो कुहिनो र घुँडा कडा राख्नुहोस् । शरीरको आकार उल्टो ‘भी’ जस्तो पार्नुहोस् ।
यस आसनको अभ्यास गर्दा काँध र हातहरू सीधा रेखामा रहनुपर्छ । अब हातहरूलाई भुँइतिर थिच्नुहोस् र घाँटी तन्काउने प्रयास गर्नुहोस् । कानलाई आफ्नो हातको भित्री भागमा छोइराख्नुहोस् र आफ्नो नजर नाभीमा केन्द्रित गर्ने प्रयास गर्नुहोस् । केही सेकेन्डको लागि यो स्थितिमा रहनुहोस् र त्यसपछि घुँडालाई भुँइमा आराम गर्नुहोस् र फेरि टेबल जस्तै स्थितिमा फर्कनुहोस् ।
सेतुबन्धासन
साइनस समस्या कम गर्न, तपाईं सेतुबन्धासन योगाभ्यास गर्न सक्नुहुन्छ । यसले गठियाको दुखाइ कम गर्न पनि मद्दत गर्न सक्छ । साथै, यो योग आसन अभ्यास गरेर, तपाईं तनाव र चिन्ताबाट मुक्त हुन सक्नुहुन्छ । यो योग अभ्यासले साइनस अवस्था सुधार गर्न मद्दत गर्न सकिन्छ । यसले एलर्जीको समस्याबाट पनि छुटकारा पाउन सकिन्छ ।
विधि
सेतुबन्धासन अभ्यास गर्न भुँइमा आरामसँग सुत्नुहोस् र आफ्ना हत्केलाहरू शरीरको नजिक जमिनमा राख्नुहोस् । अब आफ्नो घुँडा उठाउनुहोस् र विस्तारै श्वास लिनुहोस् । शरीरलाई माथि उठाउनुहोस् । यो स्थितिमा हुँदा, श्वास लिनुहोस् र श्वास छोड्नुहोस् । केही समयपछि पुरानो स्थितिमा फर्कनुहोस् ।
मत्स्य आसन
मत्स्य आसनलाई सबै रोगको विनाशक पनि भनिन्छ । यसले फोक्सोको मांसपेशीहरू फैलाउने काम गर्छ । जसले गर्दा गहिरो सास फेर्ने कार्यलाई बढाउँछ । यो योग नियमित रूपमा गर्नाले साइनसाइटिसबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ । यसलाई एलर्जी अवस्थाहरू कम गर्न, रक्तसञ्चार प्रवर्द्धन र समग्र प्रतिरक्षा बढाउनमा पनि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ ।
विधि
भुँइमा सिधा सुत्नुहोस् । कम्मर मुनि आफ्नो हात राख्नुहोस् । कुहिनोले कम्मर छुनुहोस् । दुवै खुट्टालाई क्रस मुद्रामा राख्नुहोस् । हातले खुट्टालाई समाउनुहोस् । श्वास छोड्दै टाउको पछाडि तिर लगेर भुँइमा छुनुहोस् । केही समय यही मुडमा बस्नुहोस् । र श्वास छोड्दै सिधा आउनुहोस् ।
भुजंगासन
भुजंगासनलाई कोब्रा पोज पनि भनिन्छ । साइनसको समस्या कम गर्नुका साथै पेटको बोसो हटाउन पनि प्रभावकारी हुन सक्छ । यो योगाभ्यासले फोक्सो खोल्न मद्दत गर्छ । साथै, यसले हृदय रोगको जोखिम पनि कम गर्न सक्छ ।
विधि
यो आसन गर्न पहिले भुँइमा सुत्नुहोस् । अब आफ्ना दुवै हत्केलाहरू भुँइको काँधको चौडाइमा अलग राख्नुहोस् । त्यसपछि शरीरको तल्लो भाग जमिनमा राखेर सास फेर्नुहोस् । यस समयमा भुँइबाट छाती उठाउँदा माथितिर हेर्नुहोस् । त्यसपछि श्वास छोड्दा आफ्नो शरीरलाई भुँइमा ल्याउनुहोस् ।
नोटः यो लेख योग गुरुको सुझावको आधारमा तयार गरिएको हो । आसनको सही स्थितिबारे जान्नको लागि विशेषज्ञलाई सम्पर्क गर्न सक्नुहुन्छ ।
–एजेन्सीको सहयोगमा
