प्रत्येक वर्ष ११ अप्रिलमा ‘राष्ट्रिय सुरक्षित मातृत्व दिवस’ मनाइन्छ । गर्भावस्थामा अपनाउनु पर्ने सावधानीहरु बारे महिलाहरुलाई सचेत गराउनु यसको उद्धेश्य रहेको छ ।
महिलाहरू पनि त्यसरी नै धेरै संवेदनशील हुन्छन् । यो संवेदनशीलता गर्भावस्था को समयमा धेरै बढ्छ । गर्भावस्थाको बारेमा थोरै बुझ्दामा पनि महिलाहरु स्वस्थ रहन्छन् ।
पहिलो ३ महिना किन धेरै महत्त्वपूर्ण छ ?
पहिलो ३ महिनालाई पहिलो त्रैमासिक भनिन्छ । यो सुरुवाती अवधिदेखि १२ औं हप्ता सम्मको समय हो । यो पहिलो तीन महिना महिलाहरु को लागी धेरै महत्वपूर्ण छ । यस्तो बेला केही कुरामा ध्यान दिनु अति आवश्यक हुन्छ ।
मिनरल्स र प्रोटिनयुक्त खाना खाने । फोलिक एसिड, आइरन, क्याल्सियम र फोलेट प्रचुर मात्रामा भएको खानेकुरा खाने र थोरै थोरै समयमा खाना खाइरहने गर्नुपर्छ । डाक्टरको सल्लाहअनुसार दैनिक नियमित गतिविधिहरू गरिरहनुहोस् । घरमा थोरै हिँडिरहनुहोस् । यसले खुट्टाको व्यायाम भईराख्छ, जुन धेरै महत्त्वपूर्ण छ । आराममा विशेष ध्यान दिने, अनावश्यक तनाव नलिने, क्याफिनको सेवन नगर्ने तथा पाचन प्रणाली बिग्रने कुनै पनि खानेकुरा नखानुहोस् । यदि तपाईलाई कुनै प्रकारको समस्या छ भने, तुरुन्तै डाक्टरलाई देखाउनु जरुरी छ ।
दोस्रो र तेस्रो त्रैमासिकमा कसरी गर्ने हेरचाह ?
सम्पूर्ण नौ महिनालाई ३–३ महिनामा विभाजन गरिएको छ । जसलाई पहिलो त्रैमासिक, दोस्रो त्रैमासिक र तेस्रो त्रैमासिक भनिन्छ । दोस्रो त्रैमासिक १३ औं हप्ता देखि २५ औं हप्ता सम्म हुन्छ । यो चरण सुरक्षित मानिन्छ । त्यस्तै, तेस्रो त्रैमासिकलाई २७ हप्तादेखि गर्भावस्थाको दिनसम्म मानिन्छ । यसमा डेलिभरीको दुखाई, सुन्निने र केही समस्या देख्न सकिन्छ । यस्तो बेलामा सावधानी अपनाउनु पर्ने हुन्छ ।
यस अवधिमा दूध, प्रोटिन, फाइबरयुक्त खानाको मात्रा बढाउनुहोस् । सँगै सन्तुलित खानामा ध्यान दिने र अनावश्यक खाना पनि नखाने । तौल नबढोस् भन्ने कुरामा विशेष ध्यान दिने र डिहाइड्रेसन हुन नदिने गर्नुपर्छ । योग वा हल्का व्यायाम गरिरहनुहोस् । रक्सी, धुम्रपान र क्याफिनको सेवन नगर्नुहोस् । त्यस्तै कसिला कपडाहरु पनि लगाउनु हुँदैन ।
एजेन्सीको सहयोगमा