धनगढी—मुलुकमा संघीयतामा गएपछि सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले तत्कालीन सामाजिक विकास मन्त्री लालबहादुर खड्काको पालामा आर्थिक भार नपर्ने गरी महाकाली अस्पताललाई प्रदेश अस्पतालमा स्तरोन्नती गरिएको थियो । महाकाली प्रादेशिक अस्पतालका रुपमा स्तरोन्नती भएपनि पर्याप्त जनशक्ति र स्वास्थ्य उपकरण अभावका कारण बिरामी ‘रिफर’ गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।
महाकाली प्रादेशिक अस्पतालको स्वीकृत स्थायी दरबन्दीअनुसार ११ औं तहका विशेषज्ञ चिकित्सक चार जना, नवौं र १० औं तहका विशेषज्ञ चिकित्सक गरी १६ जनाको दरबन्दी कायम छ । तर, हालसम्म अस्पतालमा सरकारी स्थायी दरबन्दीका एक जनामात्रै विशेषज्ञ चिकित्सक कार्यरत छन् । तर, अस्पताल विकास समितिले आफ्नै बलमा करारका चिकित्सकहरु खोजेर विशेषज्ञ सेवा चलाइरहेको छ ।
चिकित्सकका लागि महाकाली अस्पतालमा विकास समितिमार्फत विज्ञापन गर्दासमेत चिकित्सकको आवेदन नै नपर्ने तथा आउन नै नखोज्ने अवस्था रहेको अस्पताल विकास समितिका अध्यक्ष कृष्णानन्द भट्टले बताए । ‘हामीले दुई दिनअघि मात्रै स्त्री रोग विशेषज्ञ, मनोरोग विशेषज्ञ, रेडियोलोजिष्ट, बालरोग विशेषज्ञ र मेडिकल अधिकृतसहित विज्ञापन आह्वान गरेका छौं,’ उनले भने ।
अध्यक्ष भट्टकाअनुसार २० जना विशेषज्ञ चिकित्सकको दरबन्दीमा हाल १२ जनामात्रै विशेषज्ञ चिकित्सक अस्पतालमा छन् । ‘छ जना मेडिकल अधिकृतका दरबन्दीमा १३ जना र एक जना डेन्टल सर्जनको १ करार दरबन्दी र २ जना छात्रवृत्ति करारमा गरी तीन जना कार्यरत छन्,’ उनले भने ।
अहिले अस्पतालमा हाडजोर्नी विशेषज्ञ दुई जना, जनरल सर्जन एक जना, स्त्रीरोग विशेषज्ञ एक जना, बालरोग विशेषज्ञ दुई जना, नाक कान घाँटी विशेषज्ञ एक जना, एनेस्थेसियोलोजिस्ट एक जना, एमडिजीपी तीन जना र रेडियोलोजिस्ट एक जना कार्यरत छन् । अस्पतालमा साइक्याट्रिक विशेषज्ञ, जनरल फिजिसियन, प्याथोलोजिस्ट, डर्माटोलोजिस्ट विशेषज्ञ चिकित्सकको दरबन्दी भएपनि हालसम्म दरबन्दीअनुसारका चिकित्सक उपलब्ध हुन सकेका छैनन् ।
उनकाअनुसार अहिले संघमा समायोजन भएका कामकाजमा एक जना चिकित्सकमात्रै स्थायी रहेका छन् । अन्य चिकित्सक नेपाल सरकारको छात्रवृत्ति करार र अस्पताल व्यवस्थापन समितिबाट करारमा कार्यरत छन् । गत फागुनबाट आमा सुरक्षा कार्यक्रमअन्तर्गत बाल क्यान्सर तथा रक्त रोग विशेषज्ञ डा. इच्छा ढकाल सेवा प्रदान गरिरहेकी छन् ।
जनशक्ति मात्रै नभई अस्पतालले स्वास्थ्य उपकरण अभावका कारण महाकाली अस्पतालबाट बिरामीको अन्यत्र रेफर गर्नुपरेको उनको भनाइ छ । ‘हाम्रो यहाँ उपचार सम्भव छ । तर, उपकरण छैनन् । सिटीस्क्यान तथा एमआरआई मेसिनको आवश्यकता छ,’ उनले थपे, ‘सी–आर्म मेसिन, युएसजी मेसिन, इको मेसिनजस्ता उपकरणको सिमितताका कारण यहाँ आउने सेवाग्राहीले उपचार नपाएर फर्किनुपर्ने अवस्था छ ।’
अस्पतालसँग उपलब्ध उपकरण पनि बेला—बेला बिग्रिराख्ने भएकाले पनि सेवाग्राही मर्कामा पर्ने गरेका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले आर्थिक बर्ष २०७८/७९ मा सिटीस्क्यान मेसिन खरिदका लागि एक करोड रुपैयाँ मात्रै विनियोजन गरेकोले त्यो पर्याप्त नहुँदा खरिद गर्न नसकिएको उनको भनाइ छ ।
उपकरणसँगै अस्पतालको भौतिक पूर्वाधार पनि पर्याप्त छैन । ओपिडी भवन साँघुरो भएको कारणले पनि समस्या भइरहेको अध्यक्ष भट्टले बताए ।
वि.सं. २०२० सालमा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रका रुपमा स्थापना भएको कञ्चनपुरको महेन्द्रनगरस्थित महाकाली अस्पताल वि.सं. २०३१ मा २५ शैय्याको जिल्ला अस्पतालमा परिणत भएको थियो । जिल्ला अस्पतालबाट स्तरोन्नती हुँदैं वि.सं. २०४३ सालमा ५० शैय्याको अञ्चल अस्पताल (रेफरल सेन्टर)का रुपमा विकास गरिएको थियो । संघीयतापछि भने महाकाली प्रादेशिक अस्पतालमा रुपान्तरण भयो ।
