महिनावारी कुनै समस्या होइन। तर, यो महिलाको शरीरको फिजियोलोजी हो। महिलाको शरीरका हुने अन्य कार्यहरू जस्तै, महिनावारी पनि एक हो। तर, धेरै महिलाले घरमा पूजा, चाडपर्व र र कुनै विशेष कार्य गर्नु परेमा महिनावारी ढिलो गराउन औषधी सेवन गर्छन्, जसले शरीरमा नकारात्मक असर पार्छ ।
गाइनाकोलोजिष्ट डा. दीप्ति गुप्ताका अनुसार महिनावारी ढिलो हुनु चिकित्सकीय कारणले सहि हो । तर, अत्यावश्यक औषधी सेवन गर्दा स्वास्थ्यमा गम्भीर रोग लाग्न सक्छ।
महिनावारी ढिलो गर्नु गराउनु कति गलत ?
चिकित्सा कारणहरू
- यस्तो अवस्था जब डाक्टर आफैले महिनावारी ढिलो गर्न सुझाव दिन्छन।
जस्तै :-
मानसिक रोगी
- कुनै पनि बालिका वा महिला जो मानसिक रोगी छन्, उसले महिनावारीको समयमा सरसफाइमा ध्यान दिन सक्दैन। यस्तो अवस्थामा उसले आफ्नो महिनावारी ढिलो गर्न आवश्यक छ।
इन्डोमिट्रियोसिस
यो एक अवस्था हो जब एक महिला उनको महिनावारीको समयमा धेरै दुखाइ अनुभव गर्दछिन्। विवाहपछि सन्तान जन्माउन पनि समस्या हुन सक्छ। इन्डोमिट्रियोसिस सीधै महिनावारीसँग सम्बन्धित छ। यसलाई चकलेट सिस्ट पनि भनिन्छ। यस्तो अवस्थामा महिनावारीको समयमा रगत पूर्ण रूपमा बाहिर आउँदैन र पाठेघरमा पछाडि जम्मा हुन्छ। प्रत्येक अवधिमा यो जम्मा हुन्छ र। यसरी जम्मा भएको रगत चकलेटी रंगको देखिन्छ।
लामो समयसम्म अनावश्यक रूपमा महिनावारी रोक्नाले गम्भीर टाउको दुख्नेदेखि लिएर मानसिक रोगको जोखिम बढाउँछ।
मासिक धर्म माइग्रेन
- यो एक गम्भीर टाउको दुखाइ हो जुन महिनावारी अघि वा समयमा हुन्छ र महिनाभर रहन्छ। यो टाउको दुखाइमा बान्ता, थकान र चक्कर लाग्ने जस्ता समस्या हुन्छन् ।
गम्भीर रोगहरू
थ्रोम्बोसाइटोपेनिया र एप्लास्टिक एनीमिया जस्ता गम्भीर रोगहरूमा, महिनावारी रोक्न औषधीहरू लिन सकिन्छ। थ्रोम्बोसाइटोपेनियामा कम प्लेटलेटहरू हुन्छन्, र एप्लास्टिक एनीमियामा, रातो रक्त कोशिकाहरू, प्लेटलेटहरू र सेतो रक्त कोशिकाहरू कम हुन्छन्। यी दुवै अवस्थाले घातक रक्तस्रावको परिणाम दिन्छ।
एथलीट वा सेनाको लागि
कहिलेकाहीँ एथलीट वा सैन्य महिलाले पनि महिनावारी ढिलो गर्नुपर्ने हुन सक्छ। हुनसक्छ एथलीट अन्तर्राष्ट्रिय कार्यक्रमको हिस्सा बन्न गइरहेको छ र सिपाही ठूलो अपरेशनको हिस्सा बन्न गइरहेको छ।
बिना आवश्यकता महिनावारी ढिलो, किन ?
माथि उल्लेखित सबै अवस्थामा चिकित्सकीय र कानुनी रूपमा महिनावारी ढिलो गर्नु उपयुक्त हुन्छ। तर, अहिले महिलाहरूमा महिनावारी रोकिने जानकारी फैलिँदै गएपछि त्यस्ता औषधीको दुरुपयोग पनि बढेको छ ।
अहिले महिलाहरूले विवाह गरेपछि पनि महिनावारी ढिलो गरेर घुम्न जाने, समुद्र तटमा जाने, पूजा गर्न नपाउने, घरायसी काम बढेपछि वा स्वास्थ्य अवस्था नभए पनि हनिमुनमा जाने गरेका छन् । यो अभ्यास उनीहरूको स्वास्थ्यको लागि खतरनाक छ।
हाल महिनावारी ढिलोका लागि दिनमा तीनवटा केस आउने गरेको बताइन् जुन मेडिकलभन्दा गैर-मेडिकल हो। तर, अधिकांश महिलाले डाक्टरको सल्लाह बिना नै औषधी सेवन गर्ने गरेको पनि देखिएको छ ।
लामो समयसम्म महिनावारी रोकियो भने के हुन्छ?
महिनावारी रोक्दा मानसिक समस्या, भोक नलाग्ने, तौल बढ्ने जस्ता समस्या देखिने डा दीप्ती बताउँछिन् ।
यदि कुनै महिलाले चिकित्सा अवस्था बिना महिनावारी ढिलो गर्न औषधी सेवन गरेमा गम्भीर रोग लाग्न सक्छ। कम समय र चिकित्सकको सल्लाहमा महिनावारी ढिलो भएमा समस्या हुँदैन।
यी समस्या देखिन्छन्
भारी रक्तस्राव
लामो समयसम्म महिनावारी ढिलो हुने महिलाहरूलाई अनियमित रक्तस्राव हुन सक्छ। औषधीको प्रभाव केही दिन मात्र रहन्छ। यस्तो पनि हुन सक्छ कि औषधी खाँदा पनि रक्तश्राव हुन सक्छ। यसलाई मेडिकल भाषामा ब्रेकथ्रु ब्लीडिङ भनिन्छ।
कोलेस्ट्रोल बढ्ने
महिनावारी रोक्ने औस्धीमा कोलेस्ट्रोल प्रोफाइल बढाउँने केमिकल पनि हुन सक्छ। बढ्दो कोलेस्ट्रोलले हृदय रोगको जोखिम बढाउँछ।
गर्भावस्था असफलता
औषधी लिइरहेका धेरै महिलाहरूले औषधी खाइरहेकाले महिनावारी नभएको सोच्छन्। तर, महिनावारी रोकिँदा आफू गर्भवती भएको पनि थाहाँ पाउदैनन्।
डा. दीप्ती मेडिकल कारणले महिनावारी रोक्नु ठिक भए पनि आवश्यकताबिना रोकिनु घातक हुने बताउछिन् ।
खुट्टामा रगत जम्ने
- लामो समयसम्म यी औषधी सेवन गर्दा खुट्टामा रगत जम्न सक्छ। यदि यो क्लट फोक्सोमा पुग्यो भने यसले श्वास फेर्न गाह्रो हुन सक्छ र जब यो क्लट मस्तिष्कमा पुग्छ, यसले व्यक्तिलाई अपाङ्ग बनाउन सक्छ।
महिनावारी रोक्ने सबैभन्दा सुरक्षित उपाय
- महिनावारी ढिलो हुने गरी औषधि सेवन गर्दा चिकित्सकको सल्लाहबमोजिम सेवन गर्ने । साथै, चिकित्सा इतिहासको बारेमा पूर्ण इमानदारीका साथ डाक्टरलाई बताउनुहोस्। यी औषधिहरू आवश्यक परेको बेला मात्र लिनुहोस्।
