मधुमेहका बिरामीले किन अनुहारझैं आफ्नो खुट्टा हेरचाह गर्नुपर्छ ?

डा. उदयनारायण सिंह बिहीबार, २०८० जेठ ३२ गते, १०:२५ मा प्रकाशित

मधुमेह रोग धेरै व्यक्तिलाई थाहा छ र लाखौं व्यक्ति संसारभर उपचार गराउने गर्छन् । मधुमेह लामो समयसम्म अनियन्त्रित रह्यो भने यसले जटिलता (complication) उत्पन्न गर्ने गर्छ । आँखा (Retinopathy), मिर्गौला (Nephropathy), स्नायु (Neuropathy) आदि धेरै देखिने जटिलताहरु हुन् ।

यी मध्य न्यूरोप्याथी भएका बिरामीहरुले विशेषगरी हात खुट्टा पोल्ने, झम्झम गर्ने, तातो र चिसो महसुस गर्न न सक्ने हुन्छ । यी सबै लक्षण मधुमेह रोगीमा हुने पेरिफेरल न्यूरोप्याथी (peripheral Neuropathy) नामक जटिलताले गर्दा हुने गर्छ ।

के हो पेरिफेरल न्यूरोप्याथी?

मधुमेह रोगका बिरामीहरुमा सबैभन्दा बढी देखिने जटिलता हो पेरिफेरल न्यूरोप्याथी। झन्डै ५० प्रतिशत मधुमेहका बिरामीहरुमा देखिन्छ यो समस्या । टाइप वान मधुमेहमा धेरै वर्षपछि देखिन्छ भने टाइप टुमा अनियन्त्रित सुगर भएमा केही समयमा नै देखिन्छ भने कहिलेकाहीँ सुरुसुरुमा नै देखिन सक्छ ।

लक्षणहरु

१. हत्केला तथा पैताला पोल्ने

२. हात खुट्टा झम्झम गर्ने

३. हात खुट्टा निदाउने (मोजा लगाउदा घोचेको,तानेको अनुभव हुने)

४. ताल्चा खोल्दा बल नपुग्ने या बोटल को बिर्को खोल्न अपठ्यारो हुने

५. सिढी चढ्न वा वर्लिन गाह्रो हुने

६. बसेर उठ्दा रिंगटा लाग्ने र पटक पटक लड्नु

७. तातो र चिसो महसुस कम हुने

८. चोटपटक लागेको कम महसुस हुने

यी बाहेक डाइबेटिक अटोनोमिक न्यूरोप्याथी (Diabetic Autonomic Neuropathy) मा मुटु, पाचन प्रणाली समबन्धि समस्याहरु देखिने गर्छ ।

डाइबेटिक न्यूरोप्याथी भएका रोगीहरुलाई खुट्टामा भएको घाउ र त्यसले हुने दुखाइ महसुस न हुने भएकोले त्यस्ता घाउ गहिरो हुने गर्छ र धेरै मधुमेह रोगीहरुको आंशिक या पूर्ण रुपमा खुट्टा काट्नुपर्ने हुन्छ ।