ट्राइकोफाइटन, माइक्रोस्पोरम र एपिडमोफाइटनजस्ता सुक्ष्म जिवाणुको संक्रमणका कारण छालामा दाद देखा पर्छ । दाद सबैभन्दा बढी काखी, काँछ, शरीर, खुट्टा र अनुहारजस्ता भागहरुमा देखिने गर्छ । यसरी शरीरका विभिन्न भागमा देखा पर्ने दाद पनि भिन्न–भिन्न प्रकारका हुन्छन् ।
जसअन्तर्गत ‘टिनिया क्यापिटिस’ (टाउकोमा आउने दाद), ‘टिनिया करपोरिस’ (जिउमा आउने दाद), ‘टिनिया क्रिउरिस’ (काँछमा आउने दाद) र, ‘टिनिया पेडिस’ (खुट्टामा आउने दाद) आदि रहेका छन् ।
दादका लक्षणहरु
बाहिरी भाग छालाको सतहबाट अलि उठेको र बीच भाग सामान्य देखिने दाद देखापर्नु पूर्व यसको संकेतद्वारा नै हामीले भनेर निर्क्याैल गर्न सकिन्छ । दादका लक्षणहरु यसप्रकार हुन्छन् ।
- शरीरको काँप—काँपमा र अन्य भागमा गोलो ‘रिंग’जस्तै आकारको घाउ देखा परीर बढ्दै जानु
- धेरै चिलाउनु
- बढीजसो काखी र काँछ वरपर देखा पर्नु
- टाउकोको कपालमा संक्रमण भएमा कपाल आफै झर्ने तथा कपालमा चायाँ बढ्दै गई घाउ समेत देखापर्नु ।
संक्रमण कसरी हुन्छ ?
दाद सरुवा रोगमध्ये एक हो । यो प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रुपमा एकबाट अर्काे व्यक्तिमा सर्दछ । विशेषगरी यो दाद संक्रमित व्यक्तिसँग सम्पर्क राख्दा प्रत्यक्ष रुपमा सर्दछ । अप्रत्यक्ष रुपमा भने संक्रमित व्यक्तिको तौलिया, साबुन, कपडा आदि जस्ता वस्तुबाट सर्ने गर्छ ।
दाद आउने कारणहरु
- अनुपयुक्त तथा सुख्खा वातावरण
- गर्मी मौसम
- अत्याधिक पसिना
- मोटोपना
- कपडा, ओछ्यान, साबुन र रुमालको साझा प्रयोग
दादको कसरी उपचार गरिन्छ ?
बिरामीको पृष्ठभूमी र स्वास्थ्य परीक्षण गराउनुपर्छ । एक ‘केओएच’ परीक्षण गरिन्छ । यसअन्र्तगत छालाको माथिमाथि अलि खुर्केर माइक्रोस्कोपको सहायताले संक्रमित छालाको अवलोकन गरिन्छ ।
उपचार विधिः
- एन्टीफंगल औषधी,क्रिम, र साबुन प्रयोग गर्ने
- टरविनाफिन, इट्राकोनाजोल, ग्रिसिओफल्विन र क्रिम चाहिँ माइकोनाजोल र ब्युटीनाफिन प्रयोग गर्ने ।
रोकथामका उपाय
- तौलिया, साबुन, संक्रमित व्यक्तिको प्रयोग नगर्ने,
- सरसफाइमा ध्यान दिने
- नुहाउँदा शरीरको सबै भाग सफा गर्ने
- नुहाएपछि सुख्खा हुने गरी पुछ्ने ।
मान्छे एक दुई ठाउँमा सामान्य दाद देखिदा चिकित्सकलाई नदेखाएर सिधैं फार्मेसीहरुमा जाने गर्छन् । फार्मेसीले स्टेरोइड औषधी दिने गरेका पाइन्छ, यो दादका लागि चलाउनै नहुने औषधी हो । स्टेरोइडले प्रयोग गरुन्जेल ठीक भएजस्तो हुन्छ, तर औषधी छोडने बितिकै शरीरभरि दाद देखिने समस्या निम्तिन्छ ।
मैले काम गर्दा यस्ता धेरै बिरामीहरु भेटेको थिए । स्टेरोइडजस्तो औषधीले बिगारेको दादलाई टिनिया इन्कगनिटो भनिन्छ । त्यसकारण सामान्य दाद आउँदा पनि छालाको चिकित्सकलाई देखाउनुपर्छ । त्यतिकै चिकित्सकको सल्लाहबिना कुनै पनि औषधीहरुको प्रयोग गर्नु हुँदैन् ।
