नेपालमा यतिबेला चिसो मौसमको सुरुवात भैसकेको छ । चिसो वातावरण र वायुमण्डलकै कारण शरीरको उचित ख्याल राख्दा राख्दै पनि यस समयमा विभिन्न कारणले व्यक्तिमा यसको प्रभाव स्वरुप अनेकौ किसिमका शारीरिक समस्याहरु देखापर्छ । सामान्यतयाः जाडोयाममा एन्फ्लुन्जाको कारण अधिकांशमा रुघाखोकी भाइरल इन्फेक्शन, भाइरल ज्वरो, नाक एवम् घाँटीको संक्रमण तथा निमोनियाजस्ता समस्याहरु साझा रुपमा देखिन्छन् ।
जाडोयाम लागेसंगै देखिने शारीरिक समस्याहरु मध्ये छातीसम्बन्धि समस्या पनि एक हो । नाक तथा घाँटीमा भएको जुनसुकै संक्रमणले छातीसम्म संक्रमण गराउने सम्भावना उच्च रहन्छ । उदाहरणका अहिले व्याप्त रुपमा देखिएको कोरोना भाइरसलाई पनि लिन सकिन्छ । यसले पनि मूख्यत छातीलाई बढी असर गर्छ । सोहि अनुसार भाइरल इन्फेक्सनले पनि नाक र घाँटी गर्दै छातीलाई समेत असर गर्छ ।
यो सँगै व्यक्तिमा दम, श्वासप्रश्वास सम्बन्धि तथा छाती सम्बन्धिका विभिन्न समस्याहरु देखिन थाल्छ ।
समाधानका उपायहरु
जाडोयाममा देखिने समस्याबाट बच्ने भरपर्दाे उपाय भनेकै शरीरलाई न्यानो बनाई चिसो तथा धुलो–धुवाँबाट जोगाउनु हो । यसबाहेक जाडोमा देखिने छातीसम्बन्धि समस्याबाट बच्नका लागि व्यक्तिले निम्न पक्षहरुमा ध्यान दिनुपर्छ ः
रुघाखोकी लागेको मान्छेबाट टाढा रहने
खोक्दा वा हाछ्युँ गर्दा हावाको कण वा एरोसोलका माध्यमबाट एक व्यक्तिमा भएको भाइरस सजिलै अर्काे व्यक्तिमा सर्छ । अझ, यस्ता भाइरल इन्फेक्सन रुघाखोकीबाट ग्रसित भएका व्यक्तिबाट अर्काे व्यक्तिमा सर्ने सम्भावना उच्च रहने भएकाले पनि रुघाखोकी लागेका व्यक्तिबाट टाढै रहनुपर्छ ।
छातीसम्बन्धि रोग भएका व्यक्तिबाट पनि टाढा रहने
क्षयरोगले पनि छातीमा असर गर्छ । तसर्थ यस्ता क्षयरोग एवम् छाती सम्बन्धि समस्या भएका व्यक्तिले खोक्दा पनि हावामा एरोसोलको माध्यमबाट सो व्यक्तिमा भएको भाइरस अर्काे व्यक्तिमा सजिलै प्रसारण हुन सक्छ । यसकारण जाडोमा देखिने छाती समस्याबाट आफू सरक्षित रहनका लागि यस्ता व्यक्तिको समूहबाट सकेसम्म टाढै रहनु उचित हुन्छ ।
मास्कको प्रयोग
कोभिड–१९ को महामारी पश्चात् मात्रै नेपालमा मास्कको प्रयोग गर्नुपर्दाे रहेछ भन्ने ज्ञान बढेको देखिन्छ । यद्यपि मास्कले कोभिड मात्र नभई व्यक्तिलाई अन्य किसिमका भाइरल इन्फेक्सनबाट बचाउनुका साथै दूषित एवम् धुलो–धुवाँजन्य हावालाई केहि हदसम्म फिल्टर गर्ने काम समेत गर्छ । जसले गर्दा, श्वासप्रश्वासको माध्यमबाट सो दूषित हावा सिधै हाम्रो शरीरमा प्रवेश गर्न पाउँदैन र यसले छाती सम्बन्धि समस्यासँगै अन्य संक्रमणबाट पनि बचाउन मद्धत गर्दछ । तसर्थ, यसकारण पनि अन्य व्यक्तिको सम्पर्कमा आउँदा एवम् घरबाट बाहिर निस्कदा बिरामी होस् वा सामान्य समूहका जुनसुकै व्यक्तिले पनि अनिवार्य रुपमा मास्कको प्रयोग गर्ने बानी बसाल्नुपर्छ ।
भ्याक्सिनको प्रयोग गर्ने
६० वर्षमाथिका वृद्धवृद्धा, मधुमेह रोगी, मुटुरोगी, किड्नी रोगी एवम् दिर्घरोगी जस्ता समूहलाई उच्च जोखिममा भएका समूहको रुपमा लिइन्छ । अन्यको तुलनामा यी समूहमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम हुने भएकाले यी समूहलाई कुनैपनि संक्रमणले छिटो समाउन सक्ने सम्भावना प्रबल हुन्छ । तसर्थ बिरामीको अवस्था एवम् चिकित्सकको सल्लाह बमोजिम यस्ता समूहले जाडोमा समस्या नदेखियोस् भन्नका लागि न्युमोकोक्कल तथा एन्फ्लुएन्जा विरुद्धका खोप पनि लिन सकिन्छ ।
व्यायाम गर्ने
शारीरिक रुपमा सक्रिय रहनु बिरामी वा सामान्य दुवै पक्ष समूहका लागि आवश्यक रहन्छ । अझ, भनौँ जाडोयाममा चिसोका कारण कतिपय व्यक्तिहरु शारीरिक रुपमा निस्क्रिय रही एकै ठाउँमा मात्रै बसिरहने गर्छन् । जुन विल्कुल गलत हो । शरीरका भित्री भागबाट नै ताप प्रसार गर्नका लागि हामीले हाम्रो शरीरलाई सक्रिय राख्नुपर्छ । यसका लागि हामीले घरभित्रै भएपनि शारीरिक व्यायाम गर्ने र शरीरमा ताप प्रसार गर्ने किसिमका व्यायामहरु गर्नुपर्छ ।
प्रस्तुतिः सृजना मगर ।
