तिलको सानो दाना स्वास्थ्यका लागि धेरै किसिमले फाइदाजनक हुन्छ । तिलको दानाको सेवनले धेरै गम्भीर रोगको जोखिमलाई पनि कम गर्न सकिने अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाएका छन् ।
नेपालमा स्वास्थ्यसँगै तिलको सांस्कृतिक महत्त्व पनि छ । मकर सङ्क्रान्तिको दिन तिल–सख्खर र खिचडी दान गरिन्छ ।
यो चिसो मौसममा शरीरलाई भित्री तातो प्रदान गर्न तिलको दानाको प्रयोग गर्न पनि स्वास्थ्य विशेषज्ञहरू सुझाव दिन्छन् । यही कारण यो मौसममा तिल र सख्खरबाट बनेको लड्डु खाने चलन रहेको छ ।
तिलको बीउमा धेरै सम्भावित स्वास्थ्य लाभहरू छन् । यो पनि हजारौँ वर्ष को लागी लोक चिकित्सा मा प्रयोग गरिएको छ । मुटु रोग, मधुमेह र गठिया जस्ता समस्याको जोखिम कम गर्नुका साथै तिलको दाना पाचन सम्बन्धी स्वास्थ्यका लागि पनि फाइदाजनक रहेको पाइएको छ ।
आउनुहोस् यसको सेवनबाट हुने फाइदाबारे थप जानकारी गरौँ।
पाचनका लागि फाइबर लाभदायक
तिललाई फाइबरको उत्कृष्ट स्रोत मानिन्छ । तीन चम्चा (३० ग्राम) तिलको बीउबाट करिब ३.५ ग्राम फाइबर प्राप्त गर्न सकिन्छ । तिलको दानाको नियमित सेवनले शरीरमा फाइबरको मात्रा बढाउँछ, जुन पाचन स्वास्थ्यका लागि विशेष फाइदाजनक मानिएको छ ।
फाइबरले तपाईँलाई हृदय रोग, निश्चित प्रकारको क्यान्सर, मोटोपना र टाइप–२ मधुमेहको जोखिमबाट बचाउन पनि जान्दछ । कोलेस्ट्रोल र
ट्राइग्लिसराइड्स मा लाभदायक
अध्ययनहरूले देखाउँछ कि तिलको दाना नियमित रूपमा खाँदा कोलेस्ट्रोल र ट्राइग्लिसराइड्सको स्तर कम गर्न मद्दत गर्दछ । यी हृदय रोगको लागि प्रमुख जोखिम कारक हुन् ।
तिलको बीउमा १५% सन्तृप्त फ्याट, ४१% पोलीअनस्याचुरेटेड फ्याट र ३९% मोनोअनस्याचुरेटेड फ्याट हुन्छ । पोलिअनस्याचुरेटेड र मोनोअनस्याचुरेटेड फ्याटको उच्च सेवनले कोलेस्ट्रोल घटाएर मुटुसम्बन्धी रोगबाट बच्न सकिन्छ भन्ने अध्ययनले देखाएको छ ।
तिल मधुमेह रोगीका लागि लाभदायक हुन्छ
रगतमा चिनीको समस्या कम गर्नुका साथै मधुमेहका अन्य जटिलताबाट बचाउन पनि तिलको सेवन लाभदायक पाइन्छ । तिलको दानामा कार्बोहाइड्रेटको मात्रा कम हुन्छ र यसमा प्रोटिन र स्वस्थ फ्याट प्रशस्त पाइन्छ, जुन मधुमेहमा फाइदाजनक हुन सक्छ ।
त्यस्तै अध्ययनहरूले यी बीउहरूमा पिनोरेसिनोल नामक यौगिक हुन्छ जसले पाचन इन्जाइम माल्टेजको कार्यलाई रोकेर रगतमा चिनीलाई नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्ने देखाएको छ ।
रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता राम्रो बनाउन
तिलको दानाले प्रतिरक्षा प्रणाली बढाउनमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यसमा जिङ्क, सेलेनियम, कपर, आइरन, भिटामिन बी६ र भिटामिन ई पाइन्छ । यी पोषक तत्त्वहरूलाई प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउन लाभदायक मानिन्छ ।
यसमा पाइने जिङ्कले सेतो रक्त कोशिकाहरू बढाएर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन मद्दत गर्छ । बलियो प्रतिरक्षा प्रणाली सँग, यो सङ्क्रामक रोगहरू बाट बचाउन सजिलो छ ।
अमरउजालाबाट भावानुवाद
