काठमाडौं–स्वास्थ्य सेवामा जनताको पहुँचको विषयमा गरिएको एक अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययनले अझै पनि ४६ प्रतिशत नेपाली स्वास्थ्यको सर्वव्यापी पहुँच बाहिर नै रहेको देखाएको छ । सन् २०२३ को ग्लोबल मोनिटरिङ रिपोर्टले सन् २०२१ सम्ममा ५४ प्रतिशत नेपालीमात्र स्वास्थ्यको सर्वव्यापी पहुँचमा रहेको देखाएको हो ।
सो रिपोर्टले विश्वभर ६८ प्रतिशत सर्वव्यापी पहुँचमा रहेकोमा दक्षिण पूर्वी एसियाका देशका ६२ प्रतिशत जनता पहुँचको सूचकांकमा देखाएको छ । अध्ययन दिगो विकास लक्ष्य प्राप्तिका सूचकांकलाई आधार मानेर अध्ययन गरेको थियो । जसमा मातृ शिशु प्रजनन, नवजात शिशु, बालबालिका र किशोर—किशोरी स्वास्थ्य, सरुवा रोगको अवस्था, नसर्ने रोगको अवस्था र स्वास्थ्य सेवाको क्षमता र सहजतालाई हेरेको छ ।
सो अध्ययनमा नेपालले मातृशिशु प्रजनन, नवजात शिशु, बालबालिका र किशोर—किशोरी स्वास्थ्यको क्षेत्रमा भने अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रको भन्दा राम्रो गरेको देखाएको छ । जसमा ७८ प्रतिशत नेपालीले सेवा पाएको उल्लेख छ । अन्तर्राष्ट्रिय तथ्यांकमा यो ७५ प्रतिशत र दक्षिण पूर्वी एसियामा ६९ प्रतिशत रहेको छ ।
नेपालको सबैभन्दा कमजोर अवस्था सेवाको क्षमता र पर्याप्ततामा रहेको देखाएको छ । जसमा ३७ प्रतिशतमात्र सेवा प्रवाह गर्ने क्षमता र पर्याप्तता देखाएको छ । जबकी यो सूचकांकमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा ७१ प्रतिशत र दक्षिण पूर्वी एसियामा ६२ प्रतिशत छ ।
दिगो विकास लक्ष्यमा स्वास्थ्यका सूचकांक पूरा हुनेमा पनि सो अध्ययनले आशंका जन्माएको छ । सन् २०३० सम्ममा लक्ष्य प्राप्त गर्नुपर्ने सूचकांकहरु पूरा गर्न धेरै कडा मेहनत गर्नुपर्ने देखिन्छ । समग्र एसडिजी सूचकांकमा ५४ प्रतिशत नागरिक मात्र पहुँचमा रहेको देखाएको छ ।
यस वर्ष स्वास्थ्यमा सर्वव्यापी पहुँच दिवसको नारा ‘सबैको स्वास्थ्यका लागि आजैदेखि जुटौं’ रहेको छ ।
