काठमाडौं—नेपालमा औषधि निकै महँगो भएको भन्दै सेवाग्राहीले असन्तुष्टि पोखिरहेका हुन्छन् । निजी फार्मेसीहरुमा मात्र नभई सरकारी अस्पतालका फार्मेसीहरुले समेत चर्को मुल्य असुल्छन् भन्ने आम मानिसको धारणा छ । तर, महाराजगञ्जस्थित मनमोहन कार्डियोथेरासिक भस्कुलर एण्ड ट्रान्सप्लान्ट सेन्टरले आम मानिसको यो धारणालाई गलत सावित गरिदिएको छ ।
अस्पताल फार्मेसीले वर्षौं अघिदेखि अधिकतम खुद्रा मुल्य (एमआरपी)भन्दा सस्तोमा औषधि बेचिरहेको छ । यहाँको फार्मेसीमा प्रेस्क्रिप्सन देखाएपछि बिरामीले छुट मागिरहनै पर्दैन । फार्मेसी कर्मचारी आफैंले छुट गरिदिन्छन् । अस्पताल फार्मेसीले स्थापनाकालदेखि नै निकै सस्तोमा औषधि बेचिरहेको छ ।
स्थापनाकालको सुरुमा अस्पतालले खरिद् मुल्यमा १४ प्रतिशत मात्र रकम थप गरेर बेच्ने गरेको फार्मेसी प्रमुख देवलाल श्रेष्ठले जानकारी दिए । ‘धेरै सस्तोमा बेच्दा पनि मानिसहरुले औषधि राम्रो छैन कि भन्ने शंका गर्न थालेपछि अंकित मुल्यमा १५ प्रतिशत छुट दिने निर्णय भएको थियो,’ उनले भने । सस्तोमा पाइरहेको औषधिको मुल्य बढेर पुनः गुनासो आउन थालेपछि अस्पतालले विशेष योजना अनुसार छुट दिदैं आएको उनले बताए ।
अस्पतालले औषधिको एमआरपीबाट खरिद् मुल्य घटाएर बाँकी रहने रकमको ५० प्रतिशत छुट दिदैं आएको छ । यो विशेष सुविधा अधिकतम खुद्रा मुल्य लेखिएका मुटु सम्बन्धि औषधिको हकमा मात्र लागु हुन्छ ।
टेन्डर प्रक्रियाअनुसार कम्पनीबाट औषधि किन्दा लाग्ने दस्तुर खरिद् मुल्य हो भने त्यसलाई बेच्न पाइने अधिकतम मुल्य एमआरपी हो । अधिकतम खुद्रा मुल्य (एमआरपी)सम्ममा औषधि बेच्न पाइने भएपनि त्यो भन्दा बढी रकम लिन पाइँदैन । अस्पतालले भने त्यो एमआरपीभन्दा सस्तोमा बिक्री गरिरहेको छ ।
एमआरपी नलेखिएका (सर्जिकल आइटम)हरुमा भने खरिद मुल्यमा १५ प्रतिशत मात्र थप गरेर बिक्री भइरहेको छ । यसको मुल्य पनि एमआरपीभन्दा कम नै पर्न आउँछ ।
मर्निङवाकमा आउने र अस्पतालबाट औषधि किनेर लैजानेहरु पनि धेरै भएको फार्मेसीका कर्मचारीहरु बताउँछन् । अस्पतालले प्रेस्क्रिप्सन लिएर आएमा अस्पताल बाहिरबाट आउनेलाई पनि सोही मुल्यमा औषधि बेच्दैं आएको छ ।
अस्पताल फार्मेसीमा स्वदेशी र विदेशी गरी हाल २ सयभन्दा धेरै प्रकारका औषधिहरु उपलब्ध छन् । एमआरपीभन्दा कम मुल्यमा बेचेर पनि अस्पतालको दैनिक खुद फाइदा २ लाखको हाराहारीमा छ । निर्देशक श्रेष्ठका अनुसार फार्मेसीको गत वर्षको खुद फाइदा मात्र १४ करोडभन्दा बढी छ ।
अस्पतालको ब्यवस्थापकीय पाटो बलियो भएकाले सस्तोमा औषधि बेच्न सम्भव भएको अस्पतालका प्रशाशकीय प्रमुख कुन्दनराज सत्यालले बताए । ‘हामीहरुको टिम राम्रो छ । सबैले इमान्दार भएर काम गर्छन्,’ सत्यालले भने । ‘यहाँ राजनीति छैन, भनसुन छैन र नातावाद छैन ।’ औषधि सस्तोमा पाइने हुँदा खरिदकर्ताको संख्या बढिरहेकाले पनि सस्तोमा बेच्दा समेत अस्पतालको खुद नघटेको हो ।
औषधिको मुल्यमा हुने छुटको विषयमा बाहिर भ्रम सिर्जना भएको निर्देशकको भनाइ छ । ‘हामीले खरिद मुल्य र एमआरपीबीचको फरकको ५० प्रतिशत छुट दिने गरेका हौं । तर बाहिर एमआरपीको ५० प्रतिशत छुट भनेर प्रचार भइरहेको छ,’ निर्देशक श्रेष्ठले प्रष्ट पारे ।
