काठमाडौं—भारत, इन्डोनेसिया र थाइल्याण्डमा कोभिड—१९ संक्रमणका नयाँ घटना पुष्टि भएपछि विश्व स्वास्थ्य संगठनले दक्षिण—पूर्वी एसिया क्षेत्रका देशहरूलाई सतर्कता अपनाउन र शीघ्र रोकथामका उपायहरू सुनिश्चित गर्न आग्रह गरेको छ ।
‘कोरोना भाइरसको जोखिम विश्वभर नै फैलिइरहेको छ । अझै धेरै फैलने आशंका छ, त्यसकारण चाडो यस्ता केसलाई पहिचान गरी रोकथाम गर्नुपर्दछ । प्रारम्भिक रोकथामका उपायहरूले प्रसारण रोक्न मद्धत पु¥याउँछ,’ विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) दक्षिण—पूर्वी एसिया क्षेत्रका क्षेत्रीय निर्देशक डा.पूनम खेत्रपाल सिंहले भनिन् ।
यस क्षेत्रका ११ देशमध्ये ५ देशमा कोभिडको केस पुष्टी भएको छ । थाइल्याण्डमा ४३, भारतमा २, इन्डोनेसिया २ र श्रीलंका र नेपामा १ जनामा कोरोना पुष्टि भएको छ ।
‘नयाँ कोरोना भाइरसको जोखिम विश्वभर र दक्षिण—पूर्वी एशिया क्षेत्रमा धेरै छ । अधिक केसहरू अपेक्षित गर्न सकिन्छ । चाँडो यी केसहरू पहिचान गर्न, तिनीहरूलाई अलग राख्नु र तिनीहरूको सम्पर्कहरू अनुसरण गर्नुजस्ता महत्वपूर्ण कदमले प्रसारमा रोक ल्याउन सहयोग पु¥याउन सक्छ । हाम्रो प्रतिक्रियाको गति गम्भीर छ, जुन हामी तयार छौं भने मात्र सम्भव छ,’ क्षेत्रीय निर्देशकले खेत्रपालले भनिन् ।
उनले यसबाट जोगिन देशको तयारीको लागि तीन प्राथमिकताहरू अगाडि बढाएको उल्लेख गरिन् । उनले भनिन्, ‘स्वास्थ्यकर्मीहरूको सुरक्षा, समुदायहरूसँग संलग्नता र उनीहरूलाई समयमै र सही जानकारीको सशक्तिकरणले उनीहरूलाई सुरक्षात्मक कदमहरू चाँडो चाल्न, अझै विशेष गरी उच्च जोखिममा रहेका र सबैभन्दा कमजोर देशहरूमा महामारीहरू फैलन नदिन सक्दो प्रयास गरिरहेका छौं ।’
उनले उच्च जोखिम भएको देशहरुको शीर्ष प्राथमिकतामा समुदायमा देखिने पहिलो केसको पहिचान गरी उपचारमा तयार रहनुपर्ने र सुरुमै लक्षण पत्ता लागेमा महामारी फैलन रोक्न सकिने उल्लेख गरे । सिंहले भनिन्, ‘मानिसले आफूलाई बचाउन र भाइरसको फैलावट रोक्न हात स्वच्छता अभ्यास गर्ने, खोकी र हाँच्छ्यु आउँदा ढाक्ने र बिरामी र आफूबीच दुरी राख्नुपर्ने हुन्छ ।’
भाइरसले हल्का, फ्लूजस्तो लक्षणका साथै थप गम्भीर रोग निम्त्याउन सक्छ । बिरामीहरुमा ज्वरो, खोकी, र श्वास फेर्न समस्या हुने जस्ता लक्षणहरु देखा परेका छन् । हालसम्मको तथ्यांकअनुसार विश्वव्यापी ८१ प्रतिशत केसमा सामान्य रोग लाग्ने देखिन्छ, लगभग १४ प्रतिशतको स्वास्थ्यमा सुधार देखिएको छ भने ५ प्रतिशत गम्भीर अबस्थामा छन् ।
डब्ल्यूएचओ दक्षिण—पूर्वी एशिया क्षेत्रमा तत्परता र क्षमताको रेखा बताउँदै डा. सिंहले डब्ल्यूएचओले अन्य साझेदार संगठनसँगको समन्वयमा देशलाई पूर्व तयारीको योजनामा सहयोग गरिरहेको छ । अद्यावधिक ग्लोबल दिशानिर्देशनहरू अनुसार सबै सदस्य राष्ट्रहरूले यो रोगको रोकथाम गर्न र उनीहरूको नागरिकलाई संरक्षण गर्न विभिन्न उपायहरूबारे प्रस्तुत गरेका छन् ।
११ देशमध्ये ९ देशमा अहिले कोभिड १९ को परीक्षण क्षमता रहेको छ । डब्ल्यूएचओले प्रयोगशालाको लागि आवश्यक देशहरुलाई सहयोग गर्दैछ । परीक्षण गर्न असमर्थ देशहरूका लागि डब्ल्यूएचओले विश्वव्यापी रेफरल प्रयोगशालाहरूमा उनीहरूको नमूनाहरू पठाई सहयोग गरिरहेको छ । क्याप, गग्गल, सर्जिकल मास्क, ग्लोभ्स गाउन आदिजस्ता निजी सुरक्षात्मक उपकरणहरू सदस्य राष्ट्रहरूलाई आपूर्ति गराइएको छ र झन्डै २ लाखभन्दा बढी पिस वितरण गरिएको छ ।
डब्ल्यूएचओले महत्वपूर्ण क्षेत्रहरूमा निगरानी, प्रयोगशालामा परीक्षण, केसहरूको क्लिनिकल व्यवस्थापन, संक्रमण रोकथाम र नियन्त्रण, रोगलाई समुदायमा सञ्चार गर्ने जस्ता वेब प्रशिक्षणहरू सञ्चालन गरिरहेको छ । विश्वव्यापी रूपमा, डब्ल्यूएचओले डाटाको विश्लेषण गर्दैछ, जसमा थप जानकारी आउँदछ । जोखिम कारक र संक्रमणको स्रोतलाई राम्रोसँग बुझ्न विश्वव्यापी विज्ञहरूसँग नजिकबाट काम गर्दैछ ।
डब्लुएचओले कोरोना संक्रमण रोक्न दिएका १० उपाय
१ हातहरू नियमित रुपमा साबुन र पानीले धुनुहोस्।
२. नियमित रूपमा कीटाणुनाशकको साथ घर, किचेन, बेञ्च र वर्क डेस्क सफा गर्नुहोस् ।
३. कोरोना संक्रमणबारेमा आफूलाई शिक्षित गर्नुहोस् । विश्वसनीय स्रोतहरूबाट मात्रै भाइरसबारे जानकारी लिनुहोस् ।
४.यदि तपाईंलाई ज्वरो वा खोकी छ भने यात्रा नगर्नुहोस् । यदि तपाईं उडानमा बिरामी पर्नुभयो भने चालक दललाई तुरुन्त खबर गर्नुहोस् ।
५. खोकी र खकार आउँदा टिस्यु पेपरको प्रयोग गर्नुहोस् । र त्यसपछि तपाईंको हातहरू सफा गर्नुहोस् ।
६. यदि तपाईं ६० वर्षभन्दा बढी उमेरको भएमा भिडभाड क्षेत्रहरूबाट बच्न थप सावधानी अपनाउनुहोस् ।
७. यदि तपाईं अस्वस्थ महसुस गर्नुहुन्छ भने घरमा बस्नुहोस् र तपाईंको डाक्टर वा स्थानीय स्वास्थ्य पेशेवरलाई कल गर्नुहोस् ।
८. यदि तपाई बिरामी हुनुहुन्छ भने घरमा बस्नुहोस् र परिवारबाट अलग सुत्नुहोस् ।
९. यदि तपाईंलाई श्वास फेर्न कठिन भएको छ भने डाक्टरलाई तुरुन्त सम्पर्क गर्नुहोस् ।
१०. यस्तो बेला डर लाग्ने समस्या हुन् सक्छ जुन सामान्य हो । विशेष गरी यदि तपाईं प्रभावित भएको देशमा बस्नुहुन्छ भने के गर्न सक्नुहुन्छ भन्ने पत्ता लगाउनुहोस् । तपाईको समुदाय तपाईंको कार्यस्थल, स्कूलमा कसरी सुरक्षित रहन सकिन्छ, छलफल गर्नुहोस् ।
