जुम्ला—हुम्लामा समयमा स्वास्थ्य विमा नवीकरण नहुँदा स्थानीय नागरिक स्वास्थ्य बिमाबाट वञ्चित भएका छन् । दुर्गम क्षेत्रका नागरिकलाई स्वास्थ्य विमाले निकै राहत गर्ने भएतापनि हुम्लाको दुर्गम क्षेत्रमा यसको प्रभाव नपरेको पाइएको छ ।
स्वास्थ्य विमा कार्यक्रम लागु भएपछि भरिएका फारमहरु अहिलेसम्म पनि नवीकरण नगरिएको अदानचुली गाउँपालिका–२ का लालपरु सुनारले गुनासो व्यक्त गरे । ‘मैले स्वास्थ्य विमा कार्यक्रम लागु भएपछि फारम भरेको थिएँ । परिचयपत्र पनि पाएँ,’ उनले भने, ‘अहिले फारम भरेको धेरै वर्ष भयो । तर, नवीकरण गर्न कोही पनि आएनन्, के कसरी नवीकरण गर्ने हो थाहा पनि भएन ।’
लालपरु स्वास्थ्य विमा गरेको एक वर्षपछि राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टर काठमाडौंमा उपचार गर्न गए । त्यहाँ स्वास्थ्य विमाको परिचयपत्र देखाए । तर, नवीकरण नभएको भन्दै उनले स्वास्थ्य विमा सुविधा पाएनन् । ‘वडाका जनप्रतिनिधिले स्वास्थ्य विमा गरेपछि नवीकरण कहिले गर्ने भनेर जानकारी नै नगराएपछि यस्तो समस्या आएको हो,’ उनले थपे ।
लालपरु त एक प्रतिनिधि उदाहरण मात्रै हुन् । यो समस्या हुम्लाका हरेक ठाउँमा देखिन्छ । गाउँका नागरिकहरुले प्रति घरधुरी ३ हजार ५ सय रुपैयाँ तिरेर स्वास्थ्य विमा गरेका छन् । तर, कसैले पनि विमामार्फत पाइने स्वास्थ्य सेवाको लाभ लिन पाएका छैनन् ।
अदानचुली गाउँपालिका–३ की विमा दर्ता सहयोगी प्रतिभा फडेराले आफूले चार दिन तालिम दिएको बताइन् । ‘एउटा मोबाइल पनि उपलब्ध गराइयो । त्यसपछि स्वास्थ्य विमा कार्यक्रम नै जिल्लामा सुनसान हुँदा हामीले पनि नयाँ भर्ने र नवीकरणको काम गर्न सकेका छैनौं,’ उनले भनिन् ।
स्वास्थ्य विमा कार्यालय जिल्ला संयोजक गोविन्दराज ओझाकाअनुसार पछिल्लो समय हुम्लामा स्वास्थ्य विमा सहजकर्ताले काम नगर्दा परिवर्तन गर्नु परेकाले पनि नवीकरण हुन नसकेको बताए । स्वास्थ्य विमा नवीकरणलाई निरन्तरता दिनका लागि विमा दर्ता सहयोगीहरूको आवश्यकता रहेको उनले बताए । ‘गाउँपालिकाका दर्ता सहयोगीले काम गर्न सकेनन्,’ उनले भने, ‘त्यसकारण हामीले दर्ता सहयोगी छनौट गरेर पठाउन पटक—पटक पत्र पठाउँदा पनि स्थानीय तहले छनौट गरी नपठाउँदा समस्या भएको छ ।’
अदानचुली गाउँपालिका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हंस महताराले स्वास्थ्य विमा कार्यालयले पत्र पठाएको स्वीकार गर्दै आफूले सबै वडा अध्यक्षलाई जानकारी गराइसकेको बताए । ‘वडा नम्बर ३ र ४ ले दर्ता सहयोगी पठाएर काम सुरु भैसकेको छ,’ उनले भने, ‘र अरु वडाले पनि अब केही दिनमा पठाउँछन् ।’
स्वास्थ्य विमा नागरिकको लागि अपरिहार्य छ । तर, गाउँमा स्वास्थ्य विमा गराउने दर्ता सहयोगी छैनन् । दर्ता गरिएकाहरुको स्वास्थ्य विमा पनि नवीकरण नगर्दा सेवा लिनबाट स्थानीय नागरिकहरू वञ्चित भएका छन् । यसका लागि तत्काल दर्ता सहयोगी छनौट गरी सेवा सुचारु गर्न जरुरी रहेको स्थानीय माग छ ।
