जुम्ला— वि.सं. २०६८ सालमा स्थापना भएको कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान (कास) प्रतिष्ठान स्थापनाको केही वर्षमै स्वास्थ्य शिक्षा र सेवाका लागि सुगमका लागि समेत भरोसा बन्न थालेको छ । दुर्गम जिल्लामा स्वास्थ्य सेवा र शिक्षाका लागि कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान स्थापना भएपछि चिकित्सक शिक्षा अध्ययन गर्ने थलो बनेको छ ।
देशभरका विद्यार्थी चिकित्सा शिक्षा अध्ययनका लागि कर्णालीको जुम्ला आउन थालेका छन् । स्नातक तहको एमबीबीएस ३० जना कोटामध्ये २८ जना विद्यार्थी भर्ना भएका छन् । बीफर्मा २० कोटामध्ये १७ जना विद्यार्थी भर्ना भएको प्रतिष्ठानले जनाएको छ । यस्तै, बीएनएच २० जनाको कोटामध्ये १७ जना, बीएमएस १० जनाको कोटामध्ये ८ जना र बिपिएच २० जनाको कोटामध्ये १६ जना विद्यार्थी भर्ना भएको प्रतिष्ठानले जनाएको छ ।
विद्यार्थी अझै भर्ना हुने सम्भावना छ । चिकित्सा शिक्षाको इतिहासमा यो संस्था विशिष्ट किसिमको रहेको प्रतिष्ठानका उपकलपति डा. मंगल रावलले बताए । ‘प्रतिष्ठानले १३ वटा पिछडिएका जिल्लाहरुको उपचार, चिकित्सा शिक्षा र अनुसन्धानका काम गर्दै आएको छ,’ डा. रावलले भने, ‘प्रतिष्ठान अध्ययनरत विद्यार्थीले अनुशासन र आनीबानीमा निकै ख्याल गर्नुपर्ने हुन्छ ।’ चिकित्सा शिक्षाका लागि विद्यार्थीको कडा मेहनत आवश्यक पर्ने बताउँदै उनले भोलि कर्णालीमा उत्पादन भएको जनशक्ति विश्वभर माग हुने खालको बनाउने बताए ।
झापा, सुर्खेत, धादिङ, दाङ, पाल्पा, बर्दिया, बाग्लुङ, रुपन्देही, नवलपरासी, बारा, सर्लाही, भक्तपुर, कालिकोट, कपिलवस्तु, नेपालगन्जलगायतका सुगम जिल्लाबाट दुर्गम कर्णालीको जुम्लाका चिकित्सा शिक्षा अध्ययन गर्न आउने गरेको प्रतिष्ठानका रजिष्ट्रार नृपेन्द्र महतले जानकारी दिए ।
कोभिड-१९ सुरु हुनुअघि पनि सुगम मानिएका सुर्खेत, नेपालगन्जलगायतका जिल्लाबाट बिरामीहरूलाई जुम्ला ल्याएर उपचार गराइन्थ्यो । नेपालको अति दुर्गम जिल्ला मध्येमा पर्ने जुम्लामा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान बनेपछि तराईंका बिरामी पहाड उक्लेर उपचार गर्ने गरेका थिए ।
केही वर्षअघिसम्म जुम्लाका नागरिकले डाक्टर नपाएर अकालमा ज्यान गुमाउनुपर्ने बाध्यता थियो । तर, प्रतिष्ठान बनेपछि पर्याप्त पूर्वाधार र स्वास्थ्य जनशक्ति संकटमा भरोसा बनेको छ । तीन सय बेडको अस्पताल सञ्चालनमा रहेको छ । जसमा एचडियु बेड २४, आईसीयु बेड १२ र भेन्टिलेटर १५ वटा छन् । सिटी स्क्यान, भिडियो एक्स—रे, अक्सिजन प्लान्ट, आरटी पिसिआर मेसिन सञ्चालनमा छन् । इन्डोस्कोपी, ब्रान्कोस्कोपी, इकोकार्डियोग्राफी र थाइराइडसको ल्याव परीक्षण पनि जुम्ला अस्पतालमै व्यवस्थापन गरिएको अस्पताल निर्देशक डा. राजीव साहले बताए ।
प्रतिष्ठानमा थप भौतिक संरचना निर्माण हुँदैछन् । शिक्षक तथा कर्मचारीको आवास कक्षाकोठाको अभाव रहेको प्रतिष्ठानले जनाएको छ । कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका प्रवक्ता डा. रमेश भट्टराईका अनुसार जुम्लामा एमबीबीएस पढाउने सपना पूरा भएको हो । ‘कर्णाली क्षेत्रको स्वास्थ्य क्रान्तिको एउटा थप खुडकिलो पार भएको छ,’ उनले भने, ‘आगामी दिनमा प्रतिष्ठानलाई देशकै एउटा उत्कृष्ट प्रतिष्ठान बनाउने, यहाँ उपचार र अध्ययनका लागि देशभरिबाट मान्छे आउने वातावरण सिर्जना गरेका छौं ।’
प्रतिष्ठान जनशक्तिको हिसाबले पनि अब्बल छ । प्रतिष्ठानमा ७० जना चिकित्सकसहित करिब २ सय ५० जना स्वास्थ्यकर्मी कार्यरत छन् । अस्पतालको पूर्ण क्षमताअनुसार बिरामी भर्ना हुँदा पनि करिब ५० जना चिकित्सक, स्वास्थ्यकर्मीलाई अन्य जिल्लामा परिचालन गर्न सकिने डा. भट्टराईले बताए ।
