प्रा.डा. ऋतु शर्मा बराल, पूर्व कार्यवाहक निर्देशक, राप्ती प्रतिष्ठान
राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान पदाधिकारी बीचको विवाद नयाँ कुरा होइन । कहिले उपकुलपतिलाई सरकारले बर्खास्त गर्छ, अदालतले अन्तरिम आदेश दिएर रोकिदिन्छ त कहिले उपकुलपति आफै अन्य पदाधिकारी निलम्बन र बर्खास्ती गर्छिन् । पछिल्लो समय प्रा.डा. ऋतु शर्मा बराललाई कार्यबाहक निर्देशकबाट हटाउन फोटोसहित पत्रपत्रिकामा सूचना निकालिएपछि स्वास्थ्य क्षेत्रमा निकै चर्चा पायो । सोही विषयमा प्रा.डा. बरालसँग गरिएको कुराकानीः
कार्यवाहक निर्देशकबाट एक्कासी किन बर्खास्त गरियो ?
मैले ०७५ चैत २४ गते मैले राजीनामा दिएको हुँ । राजीनामा दिएर म काठमाडौं आए । त्यही दिन नै उहाँहरुले राजीनामाबारे भनेर मलाई पत्र पठाउनुभयो । त्यसमा मैले राजीनामा दिदाको कारण खुलाएकी थिए, त्यो कारणलाई उहाँलाई चित्त बुझाउनुभएन । उहाँहरुले तपाईले दिएको कारण हामीलाई चित्त बुझेन्, हामी स्पष्टीकरण लिन्छौं तपाई यही आएर हाम्रो उपस्थितीमा स्पष्टीकरण दिनुपर्छ भनेर पठाउनुभयो । मेरो वकिलले राजीनामा दिइसकेको मान्छे स्पष्टीकरण दिनु नपर्ने सल्लाह दिनुभयो ।
त्यसपछि, के के कुरा भयो ?
त्यसपछि फेरि उहाँहरुले बरबुझारथ सम्बन्धमा भनेर अर्को पत्र पठाउनुभयो । त्यसमा तपाईले गर्नुपर्ने बरबुझारथको सामान र स्पष्टीकरण यतै आएर बुझाउनु भन्ने लेखिएको थियो । त्यसमा टाइम लिमिट दिनुभएको थिएन, अनि टाइम लिमिट छैन् हामी चाँडैं बुझाउला भन्ने भयो । त्यसको केही दिनपछि नै स्पष्टीकरण र बरबुझारथ गर्न तीन दिनभित्र आउनु भनेर उहाँहरुले अर्को पत्र पठाउनुभयो । उनीहरुले सोधेको स्पष्टीकरण बुँदागत रुपमै लेखेर उनीहरुको अफिसमा दर्ता गराइदिएँ । बैशाख ७ गते त्यो दर्ता गरिसकेको अवस्थामा पनि कान्तिपुरमा स्पष्टीकरण र बरबुझारथ गर्न आउनुहोला भनेर सूचना आयो ।
बरबुझारथ पनि नगर्नु भएको भनेर उहाँहरुले पत्रिकामा सूचना नै निकाल्नुभयो नि ?
बैशाख ७ गते अन्तिम दिन थियो, त्यही दिनको बेलुका मैले स्पष्टीकरण लेखेर पठाएँ । त्यसमा क्वार्टरको साँचो काम गर्ने बहिनीको हातमा छोडेर आएको कुरा खुलाएकी छु । उनले अफिसमा रजिष्ट्रारलाई बुझाइदिएकी हुन् । अरु, बरबुझारथ गर्नुपर्ने मसँग केही पनि सामान थिएन । तपाईंहरुलाई लाग्छ केही छ भने अफिसमा त हामी लिँदाखेरि सही गरेर लिन्छौं मैले लिएको छु भने त्यहाँ मैले लिएको ओरिजिनल कपी देखाउनुहोस्, अनि फर्काइदिन्छु भनेर लेखें ।
तपाइले ल्यापटप र डकुमेन्ट बुझाउनुभएकाे छैन रे नी ?
मैले ल्यापटप र डकुमेन्टहरू केहीपनि लगेकाे छैन । लगेकाे भए प्रमाण देखाउनु पर्याे ।
त्यसो भए सार्वजनिक सूचना किन आयो त ?
त्यो स्पष्टीकरण बुझाएपछि १० जेठमा मेरो नाममा कान्तिपुरमा सूचना निस्कियो, बरबुझारथ गर्न आउनु भनेर । त्यसमा पनि समय तोकेको थिएन । सार्वजनिक सूचनाको म्याद ३५ दिन हुन्छ । त्यसपछि जेठ २३ गते मिति भएको चिठी मलाई असारको ४ गते इमेलमा आयो । त्यसमा पनि तपाईंले बरबुझारथ पनि नगरेको र स्पष्टीकरण पनि नदिएको कारणले तपाईलाई हामी किन कानुनी कारवाही नगर्ने र तपाईलाई हामी किन बर्खास्त नगर्ने २४ घण्टाभित्र भन्नु भनेर लेखिएको रहेछ । असार ५ गते ११ बजे त मलाई तपाईंलाई बर्खास्त गरिएको छ भनेर पत्र पठायो । राजीनामा गरेको मान्छेलाई बर्खास्त गरियो । त्यसको एक घण्टापछि तपाईलाई कानुनी कारवाही गर्छु भनेर अर्को इमेल आयो । म हेल्पलेस थिए, मैले केही गर्नै सकिन् । जेठ १० गते र असार ६ गते फेरि अर्को सूचना कान्तिपुरमा बर्खास्त र कानुनी कारवाही भन्दैं निकाल्यो । के कानुनले पनि उनीहरुलाई यस्तो गर्न दिन्छ ?
नियतगत रुपमा तपाईलाई दुःख दिन गरिएको हो भन्नेजस्तो कुरा गर्नुभयो । प्रतिष्ठानमा तपाईको कसैसँग दुश्मनी थियो ?
हामी जाँदाखेरि दाङमा राम्रो काम गर्ने, नयाँ प्रतिष्ठान आउँदैछ, पीजी सुरु गर्छौं भनेर गएका हौं । तर, त्यहाँ गएपछि के भयो भने अहिले नयाँ निर्देशक किन ल्याउने, भर्खर भर्खर हस्पिटल सुरु हुँदैछ, प्रतिष्ठानसँग पैसा पनि छैन् र एकेडेमिक पनि सुरु नभैसकेको अवस्थामा डिनको कामभन्दा पनि निर्देशकको काम बढी हुन्छ निर्देशक पनि हेरिदेउ न भन्ने कुरा भयो । ल ठीकै छ भनेर मैले निर्देशकको हिसाबमा काम गरिराखेको थिए । त्यसपछि के भयो, उहाँहरु कर्मचारीहरुलाई धेरै दुःख दिन थाल्नुभयो ।
उहाँहरु भन्दाखेरि को ? स्पष्ट खुलाइदिनुहोस न ?
उपकुलपतिले कर्मचारीलाई दुःख दिन थाल्नुभयो । हाम्रो विकास समिति हुन्छ नि त, त्यसमा ५६ जना जति कर्मचारी थिए । उनीहरुको तलब नै नदिने गर्न थाले । दशै, तिहार र माघीमा पनि विकास समितिबाट राखिएका कर्मचारीलाई मैले सक्दो प्रयास गर्दा पनि तलब खुवाउन सकिएन । मेरो असमझदारी सुरु भएको त्यहीँबाट हो । अस्पतालले दैनिक १ लाख कमाइराखेको थियो । तलब दिन गाह्रो पनि थिएन । तर, उहाँले तलब निकासा गर्न मान्नुभएन । पैसा छ भने किन नदिने पनि भने । उहाँले हुँदै हुँदैन मन्त्रालयले दिन्छ, जनार्दन पन्थीले दिन्छ म किन दिने ? भन्नुभयो । अनि, त्यसपछि मलाई एकदम गाह्रो भयो ।
स्टाफको तलब नै किन रोक्नुभएको रहेछ ?
मलाई त्यो थाहा नै भएन, उहाँहरुको अर्कै किसिमको ट्याक्टीस हुँदोरहेछ । म त सिधा हिसाबमा काम गर्ने मान्छे परें । मैले बुझ्नै सकिन कि उहाँले किन रोक्न खोज्नुभएको हो । जम्मा भैराखेको पैसा त आफ्नै स्टाफले काम गरेर आएको हो । तलब नदिएपछि कर्मचारी आन्दोलनमा गए । डेढ दुई महिना त आन्दोलन नै भयो । त्यो बीचमा सानो—सानो कुरा लिएर कर्मचारीलाई निष्काशन गर्न थालियो ।
किन यस्तो गरियो होला, के कारणले पूर्वाग्रह भयो होला त तपाईंमाथि ?
त्यो त मलाई पनि थाहा छैन् । आर्थिक कारण त यसमा नहोला, किनभने निर्देशक भएपनि मैले आर्थिकको त्यहाँ केही पनि छोएको छैन् । मलाई तीन लाखसम्म चलाउन पाउने अधिकार भनेर एउटा चिठ्ठी चाहिँ दिएको थियो तर म बसुन्जेल एउटा चेक पनि काटिन । किनभने, त्यो रजिष्ट्रारले गर्ने हो भनेर मैले छोडिदिएको हो ।
त्यसो भए के पोलिटिकल पूर्वाग्रह थियो कि त ?
म पोलिटिकल मान्छे चाहिँ हैन, म प्रोफेसनल नै हो । कुनै पोलिटिकल पार्टीसँग त्यस्तो त होइन । तर, उहाँहरुलाई लाग्योजस्तो लाग्छ मलाई । सरकारलाई उनीहरुको कुरा केही भन्देकोजस्तो लाग्यो कि ? कतिपयले उनीहरुलाई त्यस्तो लाग्या भएर तिमीलाई टार्गेट गर्या हो रे भन्थे । त्यहाँ विस्तारै–विस्तारै रजिष्ट्रार र भिसीको गुट बस्ने, उनीहरुले के—के गर्ने हामीलाई खुलस्त नभन्ने अवस्था हुन थाल्यो ।
भनेपछि तपाईहरुमाथि उनीहरु काम कारवाहीमा पूर्वाग्रही देखिए ?
एकदमै देखियो । मेरा स्टाफहरुले पनि त्यो कुरा भन्न थाले । स्टाफहरु हड्तालमा गैसकेपछि उनीहरुसँग वार्ता गर्दाखेरि निर्देशकलाई पनि त वार्तामा बोलाउनुपर्यो नि । मलाई त बोलाउंदैं नबोलाउने भिसी मात्रै वार्तामा बस्ने । अनि भिसीले हुन्छ भने हुन्छ हुन्न भने हुन्न । पद निर्देशकको भन्ने, अनि भन्न बोल्न ठाउँ नै नदिने । रजिष्ट्रारले भिसीले भनेको सबै कुरा मान्ने भएकाले सँगै लाने, म त यस्तो हुन्न है भन्ने मान्छे भएकाले मलाई लग्दैं नलग्ने ।
तपाईमाथि त्यहाँ कार्यरत रहँदै झापाको बी एण्ड सी अस्पताल गएको भन्ने आरोप पनि छ नि ?
म बी एण्ड सी गएकै छैन । मेरो बुवा विरामी भएकाले म घरमै बसिरहेकी छु । मेरो श्रीमानको घर झापा हो, उहाँ झापा गएका बेला बी एण्ड सी जानुभयो । म श्रीमानसँगै बी एण्ड सी गएका बेला फोटो खिचिएछ । त्यहाँ क्यान्सर सेन्टर बन्न लागेको रहेछ, प्याथोलोजीको सेवा यस्तो—यस्तो हुन्छ भनेर मैले त्यहाँ बोलेकी हुँ । अरु केही नि गरेकी छैन ।
भनेपछि, त्यो झुटो प्रचार हो ?
त्यतिमात्र हो र उहाँहरुले मेरो फोटो देखाएर बि एण्ड सीलाई के—के लेखेछन् । फ्लानो मान्छे यहाँ राजीनमा स्वीकृत नभको, के—के लिएर गएको अनेक लेखेर पठाएछन् । त्यहाँको मान्छे छक्क छन् । किनभने, मैले अहिलेसम्म त्यहाँ अप्लाइ नै गरेकी छैन् । जान्छु कि जान्न भन्ने पनि थाहा छैन् मलाई । मेरो श्रीमान पो जानुभयो त, म त गएकी छैन नि ।
प्रतिष्ठित पदमा बसिसकेको मान्छे, फोटोसहित सार्वजनिक सूचना नै आयो तपाईंका नाममा । अब तपार्इं के गर्नुहुन्छ ?
यो त सरासर गलत छ । मसँग कागजहरु सबै तयारी अवस्थामा छन । कानुनी उपचार लिने कि के गर्ने म मेरो वकिलहरुसँग सल्लाह गर्छु । मलाई चाहिँ अन्याय भएको छ । म आफ्नो ल्याबमा बसेर काम गर्ने मान्छे, मैले कसलाई भन्ने ?
यो पनि पढ्नुहोस :
