विराटनगर–मोरङ रतुवामाई नगरपालिका–४ पैयामारीका ५७ वर्षीय भिक्ना ऋषिदेव वर्षौदेखि मदिरा सेवन गर्दै आएका थिए । मदिरा छोडनको लागि आयुर्वेदिक औषधी पाइने उनका साथीहरुले सुनाए ।
त्यही भएर स्थानीय मनोजकुमार शर्माले उर्लावारी नगरपालिका– ६ स्थित चित्ररेखा आयुर्वेदिक औषधी पसलबाट मदिरा छुटाउने नामको औषधी विक्री वितरण गर्ने गरेको जानकारी पाए । केही दिन अगाडि उनले कुलत छुटाउने भन्दै दश पोका ब्रान्ड बेगरको औषधी ६ सय रुपैयाँमा खरिद गरेर लगे । चित्ररेखा आयुर्वेदिक पसलले लेबलिङ र ब्रान्ड बेगरको आयुर्वेदिक औषधी ऋषिदेवले सेवन गरेपछि अहिले बिरामी परेका छन् ।
चित्ररेखा आयुर्वेदिक पसलबाट किनेको ब्रान्ड र लेबलिङ बिनाको मदिरा छुटाउने नाममा आयुर्वेदिक ओषधी सेवन गरेको कारण उनी महिना दिनदेखि घरमा थला परेका छन् । ‘बुवाले वर्षौदेखि मदिरा सेवन गर्दै आउनुभएको थियो । मदिरा छुटाउन आयुर्वेद औषधी खानुभएको थियो । अहिले बुवा थला पर्नुभएको छ । सुरुमा औषधीले साइट इफेक्ट देखाउँछ भन्यो । तर, निको भएन,’ छोरा रन्जित ऋषिदेवले भने, ‘औषधी पसलले भिटामिन खुवाउनु भन्यो । त्यसपछि ठिक भएन । बिरामी सिकिस्त भएपछि रंगेली अस्पतालमा उपचार गरेर अहिले घर ल्याएको छ ।’ अहिले पनि राम्रोसँग खानपिन नगरेको छोरा रन्जितले बताए ।
‘पहिला राम्रो थिए । मदिरा छुटाउने नाममा आयुर्वेदिक औषधी खादा थला परे । यो आयुर्वेदिक औषधी खाएपछि वान्ता आयो । छाती दुख्यो । १५ दिन खाना खाइन्,’ भिक्ना ऋषिदेवले भने, ‘उपचार ६० हजार सकियो । अझै ठिक भएको छैन ।’
थप उपचारको लागि उनले स्थानीय र सरोकारवालाहरुसँग सहयोगका लागि आग्रह गरेका छन् । ‘भएको पैसा पनि सकियो । थप उपचार गर्ने पैसा नभएपछि घरमा बुवालाई ल्याएको छु,’ छोरा रन्जितले थपे, ‘बुवाको उपचारको लागि सबैसँग आग्रह गरेको छु ।’ आर्थिक अभावको कारण बुवालाई घरमा ल्याएको उनले सुनाए ।
आयुर्वेदिक चिकित्सक डा. रवीन्द्र निरौलाले रजिष्टर्ड नभएको आयुर्वेद औषधी सेवनले स्वास्थ्यमा प्रतिकुल असर पर्ने बताए । ‘अहिले कुलत छुटाउने नाममा दर्ता बेगारको औषधी विक्री वितरण हुने गरेको छ । यसको नियमन गर्न जरुरी छ । जथाभावी विक्री हुने यस्तो औषधीले स्वास्थ्यमा असर पु¥याउँछ,’ स्वास्थ्य मन्त्रालय कोशी प्रदेशका सूचना अधिकारीसमेत रहेका डा. निरौलाले भने, ‘औषधी व्यवस्था विभागमा दर्ता भएको औषधी मात्र बिक्री वितरण र बिरामीले सेवन गर्नपर्दछ ।’
यसरी ब्राण्ड बेगरको आयुर्वेद पसलले खुल्लेआम बिक्री वितरण गर्दा पनि नियांमक निकाय औषधी व्यवस्था विभाग विराटनगर छ । उजुरी परेको खण्डमा अनुगमन गर्ने भन्दै अहिले विभागका कर्मचारीहरु पन्छिने गरेका छन् । ‘अहिलेसम्म बिरामी हामीसँग सम्पर्कमा आएका छैनन् । उजुरी परेपछि मात्रै हामी अनुगमन गर्नेछौं,’ औषधी व्यवस्था विभाग विराटनगरका सूचना अधिकारी दीपेन्द्र खड्काले भने ।
सूचना अधिकारी खड्काले उजुरी परेको खण्डमा मात्रै अनुगमन गर्ने भनिरहँदा औषधी व्यवस्था विभाग विराटनगरका कार्यालय प्रमुख निकेश श्रेष्ठले भने ब्राण्ड र लेबलिङ बेगरको औषधी बिक्री वितरण गर्न नपाइने बताए । ‘यसरी बिक्री वितरण भएको पाइए कारवाहीको दायारमा ल्याउनेछौं,’ उनले भने, ‘औषधी व्यवस्था विभागमा दर्ता भएको मात्रै औषधी बिक्री वितरण गरिनु पर्दछ । यसरी औषधीको अनुचित बिक्री वितरण भए त्यसको नियमन गरी कारवाहीको दायरामा ल्याउनेछौं ।’
चित्ररेखा आयुर्वेदिक औषधी पसलका संचालक विष्णु कार्कीले भारतीय ब्राण्डको आयुर्वेद औषधी विक्री वितरण गरिदिएको दाबी गरे । उनले यसरी दाबी गर्दा बिक्री गरेको आयुर्वेद औषधीको कम्पनीको नाम भने बताउन सकेनन् । ‘३० वटा प्याकेटको डिब्बामा त्यो औषधी आउने गर्दछ । उहाँहरुले १० पिस मात्र लानुभयो । त्यही भएर त्यसमा औषधीको नाम नदेखिएको हो,’ उनले भने । चित्ररेखा आयुर्वेदिक पसलले कुलत छुटाउने भन्दै ३० वटा प्याकेटको औषधी १२ सय ५० रुपैयाँ खरिद गरेर २ हजार रुपैयाँसम्म बिक्री वितरण गर्दै आएका छन् ।
