धनाढ्यहरुको सूची सार्वजनिक गर्ने प्रख्यात अमेरिकी पत्रिका फोर्ब्सले सन् २०२४ का संसारका अर्बपतिहरुको सूची सार्वजनिक गरेको छ ।फोर्ब्सकाअनुसार यो वर्ष संसारभर अर्बपतिहरुको संख्या २ हजार ७८१ पुगेको छ । गत वर्षभन्दा यो संख्या १४१ जनाले बढी हो ।
यस वर्ष संसारकै सबैभन्दा धनाढ्यमा फ्रान्सका बर्नार्ड अर्नल्टको परिवार छ । उनीहरुको सम्पत्ति २३३ बिलियन डलर रहेको छ । दोस्रोमा एलन मस्क छन् । उनको सम्पत्ति १९५ बिलियन डलर छ । नेपालका एकमात्र डलर अर्बपत्ति विनोद चौधरी फोर्ब्सको सूचीमा छन् । उनको सम्पत्ति १.८ अर्ब डलर छ ।
फोर्ब्सको सूचीमा हेल्थकेयरतर्फका टप १० धनाढ्यहरुमा भारतका दिलीप सांघवी पहिलो नम्बरमा छन् । दोस्रो नम्बरमा जर्मनीकी सुस्नी क्लाटन, तेस्रोमा थोमस फस्ट जुनियर एण्ड फ्यामिली रहेको छ ।
१. दिलीप सांघवी, फर्मास्युटिकल्स/हेल्थकेयर
सम्पत्ति : २६.७ बिलियन डलर
दिलीप सांघवी एक फर्मास्युटिकल्स वितरकका छोरा थिए । उनले मनोरोग सम्बन्धि औषधि उत्पादनका लागि पिताबाट २०० डलर ऋण लिए । त्यही ऋणबाट उनले सन् १९८३ मा सन फर्मास्युटिकल्स स्थापना गरे ।
भारतको मुल्यवान फर्मा कम्पनीको सूचीमा रहेको सन फर्मास्युटिकल्स ओभरसिज मार्केटबाट वार्षिक ५.३ बिलियन डलर रेभ्नयु जेनेरेट गर्छ । मुम्बईका बासिन्दा ६८ वर्षीय दिलीप कलकत्ता युनिभर्सिटीबाट स्नातक गरेका छन् ।
सन् २०२४ मा फोर्ब्सको अर्बपतिको सूचीमा ६९ स्थानमा रहेका दिलीपको सम्पत्ति २६.७ बिलियन डलर छ ।
२. सुस्नी क्लाटन, बिएमडब्लु, फर्मास्युटिकल्स/अटोमोटिभ
सम्पत्तिः २६.५ बिलियन डलर
जर्मनकी यी अर्बपतिसँग प्रख्यात अटोमोबाइल कम्पनी बिएमडब्लुको १९ प्रतिशत शेयर छ । उनका भाइ स्टेफन क्वाइडटको २४ प्रतिशतका मालिक हुन् । क्लाटनको बिएमडब्लुबाहेक फर्मास्युटिकल्समा पनि लगानी छ ।
अर्थशास्त्रीसमेत रहेकी उनले आफ्ना हजुरबुवाको अल्टाना एजीलाई विश्वस्तरीय विश्वस्तरीय औषधि र रसायनिक संस्थानका रुपमा विकास गरिन् ।
क्लाटन अल्टाना एजीकी एकमात्र मालिक र उपाध्यक्ष हुन्, जसको वार्षिक व्यापार जसको वार्षिक बिक्री २.५ बिलियन डलरभन्दा बढी छ । फोर्ब्सको सन् २०२४ को अर्बपतिको सूचीमा ७१ औं स्थानमा रहेकी उनको सम्पत्ति २६.५ बिलियन डलर रहेको छ ।
३. थोमस फस्ट जुनियर एण्ड फ्यामिली, हस्पिटल/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः २६.२ बिलियन
अमेरिकाका थोमस फस्र्ट जुनियर वायु सेनाका पूर्व फ्लाइट सर्जन हुन् । सन् १९६८ मा उनले आफ्ना पितासँग मिलेर अमेरिकामा हस्पिटल कर्प स्थापना गरे । उनको एचसीए हेल्थकेयरले अमेरिका र बेलायतका २० राज्यमा १८२ हस्पिटल र २ हजार ३०० हेरचाह केन्द्र संचालन गर्छ ।
थोमस फस्ट जुनियर आफै एचसीएको कार्यकारी पदमा छैनन् तर उनका छोराहरु थोमस फस्ट थर्ड र विलियम फस्ट बोर्डमा छन् । सन् २०२४ को फोर्ब्सको अर्बपतिको सूचीमा ७३ औं स्थानमा रहेका उनको सम्पत्ति २६.२ बिलियन डलर छ ।
४. साइरस पुनावाला, भ्याक्सिन/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः २१.३ बिलियन डलर
घोडा ब्रिडरका छोरा साइरस पुनावालाले सन् १९६६ मा भारतमा सेरम इन्स्टिच्युट स्थापना गरे । जसलाई उनले विश्वको सबैभन्दा ठूलो खोप निर्माता कम्पनी बनाए । मुम्बई नजिकैको पुनेमा सहरमा मुख्यालय रहेको सेरमले दादुरा, पोलिया, फ्लूलगायतका खोपहरु वार्षिक १.५ बिलियन डोज खोप उत्पादन गर्छ ।
बेलायतमा अध्ययन गरेका छोरा अदार, जो सेरमका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सिईओ)समेत हुन्, को नेतृत्वमा सेरमले कोभिड—१९ भ्याक्सिन उत्पादनका लागि कारखाना स्थापना गर्न ८०० मिलियन डलर लगानी ग¥यो । सेरम इन्स्टिच्युटले कोभिड—१९ विरुद्धको भ्याक्सिन कोभिशिल्ड पनि उत्पादन ग¥यो ।
अक्सफोर्ड युनिभर्सिटी र एस्ट्राजेनेकाले विकास गरेको र सेरमले उत्पादन गरेको कोभिशिल्ड खोप भारतमा सबैभन्दा बढी लगाइएको कोभिड भ्याक्सिन हो । सेरमबाहेक अन्यत्र पनि साइरसको लगानी छ । सन् २०२४ मा फोर्ब्सले जारी गरेको अर्बपतिको सूचीमा ९० औं नम्बरमा रहेका उनको सम्पत्ति २१.३ बिलियन डलर रहेको छ ।
५. ली छिटिङ, मेडिकल डिभाइस/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः १५.१ बिलियन डलर
सिंगापुरका ली मेडिकल उपकरण आपूर्तिकर्ता सेन्जेन मिन्ड्रे बायोमेडिकल इलेक्ट्रोनिक्सका सह—संस्थापक र अध्यक्ष हुन् ।
सन् १९९१ मा स्थापना भएको मिन्ड्रेको मुख्यालय सेन्जेनमा छ । मिन्ड्रेका सह—संस्थापक एवं निर्देशक छु हान पनि एक अर्बपति हुन् । लीले चीनको युनिभर्सिटी अफ साइन्स एण्ड टेक्नोलोजीबाट अन्डरग्राजयुट डिग्री हासिल गरेका छन् । ७३ वर्षीय लीको रियल टाइम नेटवर्थ १५.१ बिलियन डलर रहेको छ ।
उनी फोर्ब्सको सन् २०२४ को बिलिनियरको सूचीमा १२६ औं स्थानमा छन् भने सन् २०२३ का सिंगापुरका ५० धनीहरुमध्ये उनी तेस्रो ठूला धनी हुन् ।
६. अर्नेष्टो बर्टारेली, बायोटेक, इन्भेष्टमेन्ट/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः ११.२ बिलियन डलर
सन् १९९८ मा पिताको निधन भएपछि औषधि निर्माता जायन्ट बायोटेक बिरासतमा प्राप्त भएको हो । आफ्नी बहिनी डोनासँग मिलेर सन् २००७ मा मर्कलाई बेच्नुअघि उनीहरुले यसको रेभ्नयु २.४ बिलियनमा विस्तार गरेका थिए । मर्कलाई उनीहरुले पछि १३ बिलियनभन्दा बढीमा बिक्री गरे ।
अर्नेष्टो र डोना बर्टारेली सह—अध्यक्ष रहेको बर्टारेली फाउण्डेसन मरिन कन्जरभेसन र लाइफ साइन्सेज अनुसन्धानमा केन्द्रीत छ । उनीहरुको लण्डनमा रियल स्टेट र औषधि कम्पनीमा पनि लगानी छ । स्वीरजरल्याण्डका ५८ वर्षीय उनको सम्पत्ति ११.२ बिलियन डलर रहेको छ ।
फोर्ब्सको सन् २०२४ को बिलिनियरहरुको सूचीमा १८० औं स्थानमा रहेका उनले हावर्ड युनिभर्सिटीबाट एमबीए गरेका छन् ।
७. जियाङ रेङसेङ एण्ड फ्यामिली, भ्याक्सिन/हेल्थकेयर
सम्पत्ति : १०.९ बिलियन डलर
जियाङ रेङसेङ सेन्जेनमा सूचीकृत भ्याक्सिन फर्म चोङकिङ झिफेई बायोलोजिकल प्रडक्टका अध्यक्ष हुन् । सन् २०१८ मा लामो समयको वितरक साझेदार मर्क, झिफेईले अमेरिकी फर्मा एचपीभी ड्रगको चिनियाँ सेल जित्यो । सन् २०२३ मा जियाङले सांघाईमा आफ्नो एन्टीबडी ड्रग निर्माता कम्पनी चोङकिङ जेनरिक्स बायोफर्मास्युटिकल्स सार्वजनिक गरे ।
चीनका जियाङ आफै व्यवसायी बन्नुअघि उनले प्राथमिक विद्यालयका शिक्षक र सरकारी स्वास्थ्य अधिकारीका रुपमा पनि काम गरेका थिए । ७० वर्षीय जियाङ सन् २०२४ को फोर्ब्सको धनाढ्यको सूचीमा १९५ औं स्थानमा छन् । उनको सम्पत्ति १०.९ बिलियन डलर रहेको छ ।
८. कार्ल कुक, मेडिकल डिभाइस/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः १०.६ बिलियन डलर
कार्ल कुकले आफ्ना मातापिताले स्थापना गरेको कुक समूहको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सिईओ)का रुपमा नेतृत्व लिए, जस सन् २०११ म उनका बुवा बिलको निधन भयो । उनको यो कम्पनी चिकित्सा उपकरण निर्माता हो ।
कुकका आमाबुवाले सन् १९६३ मा ब्लुमिंगन, इण्डियाना अपार्टमेन्टमा आफ्नो व्यवसाय सुरु गरेका हुन् । कुक लाइफ साइन्ड डिभिजन जसलाई ‘कुक मायोसाइट’ भनिन्छ, का अध्यक्षसमेत हुन् । जसले युरिनरी इन्कोन्टीनेन्सको उपचारका लागि सेल थेरापी विकास गरिरहेको छ ।
सन् २०२४ मा फोर्ब्सले जारी गरेको धनाढ्यको सूचीमा उनी २०३ औं स्थानमा छन् । एमबीए गरेका ६१ वर्षीय उनको सम्पत्ति १०.६ बिलियन डलर रहेको छ ।
९. एन्ड्रियास स्ट्रूङम्यान एण्ड फ्यामिली, फर्मास्युटिकल्स/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः ९.८ बिलियन
एन्ड्रियास स्ट्रूङम्यान र उनका जुम्ल्याहा भाइ थोमस चर्चित कम्पनी बायोएनटेकका संस्थापक हुन् । उनीहरुले कोभिड—१९ को खोप बनाउन फाइजरसँग सहकार्य गरेका थिए । फोर्ब्सले सन् २०२४ मा सार्वजनिक गरेको अर्बपत्तिको सूचीमा २३२ स्थानमा रहेको उनको सम्पत्ति ९.८ बिलियन डलर रहेको छ ।
१०. थोमस स्ट्रूङम्यान एण्ड फ्यामिली, फर्मास्युटिकल्स/हेल्थकेयर
सम्पत्तिः ९.८ बिलियन डलर
थोमस स्ट्रूङम्यान र उनका जुम्ल्याहा भाइ एन्ड्रियास जर्मन फर्मास्युटिकल्स कम्पनी बायोएनटेकका संस्थापकहरु हुन् । जसले फाइजरसँग मिलेर कोभिड—१९ भ्याक्सिन बनाएको थियो ।
सन् २०२४ मा फोर्ब्सले जारी गरेको अर्बपतिको सूचीमा २३२ स्थानमा रहेका उनको सम्पत्ति ९.८ बिलियन डलर रहेको छ ।
