पोखरा—पोखरास्थित गण्डकी प्रदेश जनस्वास्थ्य कार्यालय प्रायः सुनसान देखिन्छ । वि.सं. २०७६ सालमा स्थापना भएको प्रयोगशालाबारे आम नागरिकलाई जानकारी नभएकाले प्रयोगशालामा सेवाग्राही पनि जाने गरेका छैनन् ।
जसका कारण पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालको प्रयोगशालामा बिरामीको चाप थेगी नसक्नु छ । बिरामीले प्रयोगशालामा जाँच गराउनका लागि बिलिङ, आवश्यक सिरिन्जलगायत सामग्री लिन र स्याम्पल कलेक्सन र रिपोर्ट लिनका लागि घण्टौं लाइन बस्नुपर्ने बाध्यता हुन्छ ।
तर, पश्चिमाञ्चल अस्पताल नजिकै रहेको प्रदेश प्रयोगशाला भने सुनसान छ । आखिर किन ? प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका महानिर्देशक मनमोहन मिश्र भन्छन्, ‘आम नागरिकलाई जानकारी कम भएकाले कम आउने गरेका छन् । अर्काे कुरा हामीसँग डाक्टर त हँदैनन् । डाक्टरले जाँच गरेकै अस्पतालमा ल्याब पनि छन् । त्यही कारण सेवाग्राही कम भएका हुन् ।’
पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालको ल्याबमा सेवाग्राही
मिश्रकाअनुसार वि.सं. २०८० वैशाख अन्तिमसम्म ८/९ जनामात्रै सेवाग्राही आउने गरकोमा अहिले दैनिक ३०/३५ हाराहारीमा आउने गरेका छन् । ‘पहिले सिंगल डिजिटमा आउने गरेकोमा अहिले डबल डिजिटमा पुगेको छ । सेवाग्राही आउँदै नआएको भन्ने चाहिँ होइन्,’ उनी थप्छन् । उनका अनुसार आफ्नै भवन र आवश्यक सामग्री नहुँदा क्षमताअनुसार सेवा दिन प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाले सकेको छैन ।
प्रदेश प्रयोगशालामा अहिलेको जनशक्तिले दैनिक १ सय हाराहारीमा सेवा दिन सक्ने भएपनि सेवाग्राहीको उपस्थिती भने निकै कम छ । ए वा बी ग्रेडको सेवा दिनुपर्ने भएपनि ल्याबका लागि उपयुक्त भौतिक संरचना छैन । संरचनाअनुसार २ जना जनशक्ति थप्नुपर्नेमिश्र बताउँछन् । उपकरण भने थप्ने क्रममै रहेको उनले जानकारी दिए ।
ब्रोसर, क्यालेन्डरलगायत मार्फत् जानकारी पनि वृद्धि भइरहेको उनको भनाइ छ । प्रदेश प्रयोगशाला पूर्णरुपमा सञ्चालन हुने र सेवाग्राहीलाई जानकारी हुने हो भने पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालको चाप गर्न सकिने उनी तर्क गर्छन् । प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाले सरकारी ल्याबका कर्मचारीका लागि तालिम सञ्चालन गर्नुका साथै सी ग्रेडका ल्याब वर्गीकरण, अनुगमन र नियमन गर्ने महत्वपूर्ण जिम्मेवारी छ ।
सुनसान प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला
प्रयोगशालामा २ जना मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजिस्ट हुनुपर्ने भएपनि १ जना अध्ययनका लागि गएकाले १ जनामात्रै कार्यरत छन् । १ जना एमडी बायोलोजिस्ट हुनुपर्नेमा रिक्त छ । टेक्नोलोजिस्ट अस्थायी ३ जना, १ जना एमडी प्याथोलोजिस्टले सेवा दिएका छन् । पहिले कोभिड—१९ मात्रै जाँच हुने गरेकोमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर पत्ता लगाउने जाँच थप भएको छ भने एचआईभीको भाइरल लोड जाँच गर्ने तयारी भइरहेको छ ।
राष्ट्रिय प्रयोगशाला टेकुकै दरमा प्रयोगशाला शुल्क निर्धारण गरिएको छ । स्रोतसाधन थप गर्नेबारे थप छलफल पनि भइरहेको उनले जानकारी दिए । सरकारी प्रयोगशाला भएपनि प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशालामा स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रमसमेत सञ्चालनमा छैन । यसबारे पहल भइरहेको मिश्र बताउँछन् ।
