छालामा कीराले टोकेमा वा चोटपटक लागेमा शरीरको त्यो अंगमा प्रायः सुन्निने गर्छ । प्रायः यो सुन्निने मलम लगाएर वा औषधि सेवन गरेपछि निको हुन्छ । तर सुन्निएको देखेर मनमा यो प्रश्न पक्कै आउँछ कि छाला भित्र के परिवर्तन हुन्छ, जसले छाला सुन्नाउँछ र बाक्लो बनाउँछ र त्यसपछि औषधि लगाएपछि वा खाएपछि के परिवर्तन हुन्छ जसले गर्दा छाला फेरि सामान्य र मुलायम हुन्छ ।
किन सुन्निन्छ?
शरीरमा दुखाइ वा जलन को लागी हाम्रो शरीर को प्रतिक्रिया नै सुन्निनु हो । अर्थात्, जब किराले टोक्छ र त्यसबाट हुने जलन वा चोटपटक लागेपछि हुने पीडाको प्रतिक्रिया स्वरूप हाम्रो शरीरको त्यो भाग आफै फुल्छ । यो दुखाइको फैलावट र कीराको विषको द्रुत फैलावटलाई रोक्ने तरिका पनि हो । अब प्रश्न उठ्छ कि सुन्निँदा शरीर भित्र के हुन्छ ? वास्तवमा, छालाको मुनि एक ठाउँमा तरल पदार्थ जम्मा हुँदा, त्यहाँ सुन्निने हुन्छ । चोटपटक वा कीराले टोक्दा शरीरको प्रतिरक्षा संयन्त्र तुरुन्तै सक्रिय हुन्छ र सुन्निने गर्छ । चिकित्सकीय भाषामा सुन्निनुलाई एडेमा भनिन्छ ।
यसको प्रकार
यो तथ्यले धेरै मानिसहरूलाई आश्चर्यचकित गर्न सक्छ कि सुन्निने पनि विभिन्न प्रकारको हुन्छन् ।
१. पेरिफेरल एडेमा– घुँडा, खुट्टा वा हातको लिम्फ नोड्समा समस्या हुँदा हुनेलाई पेरिफेरल एडेमा भनिन्छ । लिम्फ नोड्सले हाम्रो शरीरमा सूक्ष्मजीव र विषाक्त पदार्थहरू फिल्टर गर्न काम गर्दछ ।
२. लिम्फेडेमा– शल्यक्रिया वा क्यान्सर उपचारको क्रममा विकिरणको कारण लिम्फ नोडहरू क्षतिग्रस्त हुँदा, सुन्निने अवस्थालाई लिम्फेडेमा भनिन्छ ।
३. सेरेब्रल एडेमा– ट्युमर, चोटपटक, रक्तनली फुट्ने, ब्रेन हेमरेजजस्ता कुनै कारणले मस्तिष्क भित्र सुन्निने अवस्थालाई सेरेब्रल एडेमा भनिन्छ ।
४. पेडल एडेमा – यो सामान्यतया गर्भावस्था र बुढेसकालमा सुन्निनुलाई भनिन्छ । खुट्टाको तल्लो भागमा तरल पदार्थ जम्मा हुँदा यो सुन्निने गर्छ ।
५. पल्मोनरी एडेमा– यो फोक्सोमा सुन्निने अवस्था हो । जब हावाको थैलीमा तरल पदार्थ भरिन्छ, सास फेर्न गाह्रो हुन्छ र सुत्दा यो अवस्था अझ पीडादायी हुन्छ किनभने सुत्दा निसास्सिने हुन्छ र मुटुको धड्कन बढ्छ ।
६. म्याकुलर एडेमा– आँखाको रेटिनाको बीचमा म्याकुला नामक तन्तु हुन्छ, जुन प्रकाशको लागि धेरै संवेदनशील हुन्छ । जब यो तन्तु वरिपरि चोट लाग्छ तब रक्तनलीहरूमा तरल पदार्थ जम्मा हुन थाल्छ जसले गर्दा सुन्निने हुन्छ ।
७. शरीरको भित्री सुन्निनेपन – यो अन्य सबै सुन्निने भन्दा पूर्ण रूपमा फरक प्रकारको हुन्छ जुन कुनै चोटपटकको कारणले नभई शरीरमा पाचन प्रक्रियामा हुने फ्री रेडिकलको कारणले हुन्छ । यसलाई आन्तरिक सुन्निनु पनि भनिन्छ । जसका कारण शरीरमा फुल्ने समस्या हुन्छ ।
सुन्निनुको उपचार के हो?
सुन्निनुको उपचार यसको कारणहरूमा निर्भर गर्दछ । विभिन्न प्रकारका सुन्निने कारण फरक–फरक हुन्छन् र त्यसैको आधारमा उपचार पनि गरिन्छ । कुनै पनि समस्याको प्रारम्भिक अवस्थामै उपचार गरेमा औषधिको खर्च, शारीरिक पीडा र तनावबाट बच्न सकिन्छ ।
एजेन्सीको सहयोगमा
