विश्वभरका ६० जनाभन्दा बढी जनस्वास्थ्य र विश्वव्यापी स्वास्थ्य चिकित्सकहरूले विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ)लाई यसका क्षेत्रीय निर्देशकहरूको पदमा हुने निर्वाचनमा अझ बढी पारदर्शिता र निगरानीको लागि पत्र लेखेका छन् । उनीहरुले डब्लुएचओका विभिन्न क्षेत्रीय कार्यालयका लागि हालको निर्वाचनको सन्दर्भ नदेखिएपनि यो पत्रको प्रमुख उद्देश्य भने दक्षिण पूर्वी क्षेत्रीय देशहरुका लागि देखाउँछ ।
यस क्षेत्रबाट बंगलादेशले वर्तमान प्रधानमन्त्री शेख हसिनाकी छोरी साइमा वाजेदलाई उम्मेदवार बनाएको छ । वाजेदको उम्मेदवारीमा धेरै विवाद उत्पन्न भएको दक्षिण पूर्वी एसियाको क्षेत्रीय निर्देशकको पदमा भएको निर्वाचनको पृष्ठभूमीमा उक्त पत्र लेखिएको हो ।
पत्रमा ‘उम्मेदवारहरूको योग्यता र योग्यता दावीहरूको कडा प्रमाणीकरण’ गर्न आग्रह गरिएको छ ।
दक्षिण पूर्वी एसिया क्षेत्र (सेरो)को कार्यालयका वर्तमान निर्देशक डा. पुनम क्षेत्रपाल सिंहको कार्यकाल सकिँदै गएपछि उक्त पदका लागि साइमा वाजेद र नेपालबाट डा. शम्भुप्रसाद आचार्य दुई दावेदार छन् । डा. आचार्य ३० वर्षभन्दा बढी समयदेखि डब्लूएचओ काम गरिरहेका र जनस्वास्थ्यमा पिएचडी गरेका छन् । वाजेदले मनोविज्ञानमा स्नातकोत्तर गरेकी छन् र अटिजममा विशेषज्ञ छन् । उनको उपाधिमा ‘डाक्टर’ मार्च २०२३ मा बंगबन्धु शेख मुजिब मेडिकल युनिभर्सिटीले प्रदान गरेको मानार्थ डक्टरेटबाट आएको हो ।
वाजेदको मनोनयनले नातावादको आरोप लगाएको छ र पदका लागि उम्मेदवार छनोट गर्ने तरिकामा प्रश्न खडा गरेको छ । आलोचकहरूले औंल्याएका छन् कि उनीसँग ‘बलियो प्राविधिक र सार्वजनिक स्वास्थ्य पृष्ठभूमी र विश्वव्यापी स्वास्थ्यमा व्यापक अनुभव, भूमिकाका लागि आधिकारिक मापदण्डअनुसार आवश्यक ज्ञान नभएको बताइरहेका छन् ।
तर, उनले यी आरोपहरूलाई खारेज गरेकी छिन्, आफू मानसिक स्वास्थ्य र अटिजम सम्बन्धी डब्लूएचओका महानिर्देशकको सल्लाहकार र डब्ल्यूएचओको मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी विशेषज्ञ सल्लाहकार प्यानलको एक दशकदेखि सदस्य रहेको बताउँदै आएकी छन् । उनले भनिन्, ‘म जो हुँ, त्यो म मद्दत गर्न सक्दिनँ ।’
विभिन्न विश्वविद्यालयहरू र अन्तर्राष्ट्रिय स्वास्थ्य एनजीओहरूले डब्ल्यूएचओलाई लेखेको पत्रमा क्षेत्रीय कार्यालयहरूलाई उनीहरूको वेबसाइटमा मनोनित व्यक्तिहरूको आवेदन प्रकाशित गरेकोमा प्रशंसा गरेको छ । तर, सदस्य राज्यले मनोनित गरेको व्यक्तिहरूको छानबिन गर्न पनि आग्रह गरेको छ । पत्रमा थप भनिएको छ, ‘यी प्रक्रियाहरूको सार्वजनिक र व्यावसायिक विश्वासको अखण्डतामा’लाई बलियो बनाउनेछ ।
‘एक पारदर्शी चयन प्रक्रिया जसले ती उम्मेद्वारहरूलाई प्राविधिक र प्रबन्धकीय क्षमताको उत्कृष्ट मिश्रणको साथ देशहरूलाई समर्थन गर्न र राजनीतिक प्रेमीहरूलाई हाम्रो सामूहिक स्वास्थ्यले छोटो अवधिको राष्ट्रिय हितहरूलाई मद्दत गर्दछ भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्न पुरस्कृत गर्दछ । हालको बन्द प्रक्रियाले त्यसलाई पूरा गर्दैन,’ पत्रमा भनिएको छ ।
दक्षिण पूर्वी एसिया क्षेत्रीय निर्देशक ११ सदस्य राष्ट्रहरूः बंगलादेश, भुटान, दक्षिण कोरिया, भारत, इन्डोनेसिया, माल्दिभ्स, म्यानमार, नेपाल, श्रीलंका, थाइल्याण्ड र पूर्वी टिमोरका स्वास्थ्य मन्त्रीहरूको गोप्य मतपत्रमार्फत चयन गरिन्छ । अक्टोबरको अन्त्यमा डब्ल्यूएचओको क्षेत्रीय बैठकमा मतदान हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
यो पदका लागि बंगलादेशको दोस्रो पटक हुनेछ । बंगलादेशका प्रधानमन्त्रीका स्वास्थ्य तथा परिवार कल्याण सल्लाहकार प्रोफेसर सैयद मोदस्सेर अली भारतका डा. क्षेत्रपाल सिंहको विरुद्ध सन् २०१३ मा उम्मेदवार थिए । अधिकांश क्षेत्रीय निर्देशकहरूले लगातार दुई कार्यकाल पाउँछन् ।
टाइम्स अफ इण्डियाबाट भावानुवाद
