आर्टिफिसियल स्वीटनर (चिनीको विकल्पको रुपमा प्रयोग गर्ने कृत्रिम मिठो चिज)ले क्यान्सरको जोखिम बढाउने पाइएको छ । बिहिबार विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ)ले चेतावनी जारी गर्दै यस्ता चीजहरुबाट क्यान्सरको खतरा हुन सक्ने बताएको छ ।
‘नन स्वीटनर सुगर, एस्पार्टेम सम्भवत कार्सिनोजेनिक प्रभाव हुन सक्छ । जुन मानिसको लागि क्यान्सरको कारण बन्न सक्छ,’ डब्लूएचओले भनेको छ, ‘एक स्पार्टमा एक जैविक यौगिक छ । यो सुगर फ्री चिजहरुमा प्रयोग हुँदै आइरहेको छ ।’
अन्तर्राष्ट्रिय क्यान्सर एजेन्सी आईएआरसीसँग मिलेर डब्लूएचओ र खाद्य कृषि संगठनको विशेषज्ञले स्पार्टमले शरीरमा हुने प्रभावको आँकलन गरेर यस्तो निष्कर्ष निकालिएको हो । डब्लूएचओले भन्छ, ‘यसको कम मात्रा सेवन सुरक्षित हुन सक्छ । प्रति किलोग्राम शरीरको तौलमा ४० मिलिग्राम जोखिम होइन् । तर, धेरैले शरीरमा क्यान्सर हुन सक्छ ।’
डब्लुएचओकाअनुसार स्पार्टम कृत्रिम स्वीटनरको उपयोग विभिन्न खाद्य र पेय पदार्थमा गरिन्छ । जसमा डाइट ड्रिंक्स, चुइगम, आइसक्रिम, डेरी उत्पादन जस्तैः दही, खोकीको औषधि र चपाउने भिटामिनको औषधिमा समावेश गरिएको छ ।
आइएआरसीको मोनोग्राफ प्रोग्राम विशेषज्ञ डा.मैरी शुबाउर बेरिगन भन्छिन्, ‘मानिस र जनावरमा एस्पार्टेम क्यान्सरको प्रमाण सिमित छ । यसलाई विस्तृत ढंगले सम्झिनको लागि हामीलाई अझै अध्ययनको जरुरी छ । तर, सिमित प्रमाण पनि विचार गर्नुपर्ने हुन्छ ।’
डब्लूएचओद्वारा जारी प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘समितिले पुष्टि गरेको छ कि यससको सिमित सेवन गर्न सकिन्छ । किनभने क्यान्सर विश्वस्तरमा बढिरहेको स्वास्थ्य जोखिमहरु मध्ये एक हो । यस कारण आँकलन महत्वपूर्ण हुन्छ । अहिलेसम्मको अध्ययनमा लिभर क्यान्सरको जोखिम बढाइएको पाइएको छ । यसको अन्य जोखिमको खतराको बारेमा जान्नको लागि अध्ययन भइरहेको छ ।
आर्टिफिसियल सुगरबाट हुने नकरात्मक प्रभावलाई बुझ्नको लागि गरिएको एक अध्ययनमा जोखिमका लागि सावधान हुन भनिएको छ । जर्नल अफ विज्ञान र पर्यावरण स्वास्थ्यमा प्रकाशित एक रिपोर्टमा अनुसन्धानकर्ताले पाए कि यसमा सुक्रालोज ६–एसीटेट नामको एक रसायनमा छ । जसले सम्भावित रुपमा डीएनएको नोक्सान पु¥याउन सक्छ । यो रसायन जोनोटाक्सिक हुन सक्छ, जसको अर्थ यो कोषिकाहरु भित्र जेनेटिक इन्फर्मेसनको नोक्सान गर्न सक्छ ।
ध्यान दिनुपर्ने कुरा यो हो कि आर्टिफिसियल स्वीटनरको प्रयोगको सुरुवात चिनी जस्तो मिठो स्वादबाट हुन्छ । र, यसमा क्यालोरी हुँदैन् । रगत सुगर बढ्ने खतरा पनि हुन्छ । अनुसन्धानकर्ताहरु चिन्तित छन्, यसमा भएको धेरै तत्वहरु हानिकारक र दुष्प्रभाव गर्ने खालका छन् ।
-दैनिक भाष्करबाट भावानुवाद
